Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

Dikkat: Yazının sonunda ek var!

***

Daha fazla miktarda aşırı işlenmiş yani aşırı yoz gıda yiyenlerde, ağız, boğaz ve yemek borusu kanseri gibi üst sindirim sistemi kanserleri riskinin arttığı tespit edildi.

Araştırmaya göre diğerlerine kıyasla yüzde 10 daha fazla yoz gıda yiyen kişilerde baş ve boyun kanseri riski yüzde 23, yemek borusu adenokarsinomu riski yüzde 24 daha yüksekti.

Araştırma, aşırı yoz gıdalarla ilgili kanser riskindeki bu artışta obezitenin rolünün az olduğu; gıda katkı maddeleri, diyet kaynaklı enflamasyon; mikrobiyomun bozulması; olumsuz epigenetik etkiler gibi başka mekanizmaların rollerinin kuvvetle muhtemel olduğunu da gösteriyor.

Katkı maddeleri listesinde küf ve bakterilere karşı koruyucu maddeler; uyumsuz bileşenlerin ayrılmasını önleyen emülgatörler; yapay renklendiriciler ve boyalar; köpürmeyi önleyici, kabartıcı, ağartıcı, jelleştirici ve cilalayıcı maddeler; ve gıdaları daha çekici hale getirmek için tasarlanmış ilave veya değiştirilmiş şeker, tuz ve yağlar bulunmaktadır.

Aşırı yoz gıdaların kaza sonucu ölümlerle de ilişkili bulunması, tesadüfi olabileceği gibi bunların genel olarak yoksulluk, ayrımcılık, çevre kirliliği ve benzerleri olumsuz şartlar için bir belirteç olması ihtimalini de düşündürüyor.

Kısa adı EPIC olan European Prospective Investigation into Cancer and Nutrition’ a (Avrupa Kanser ve Beslenme Araştırması) katılan 450.111 yetişkinin aşırı yoz gıda yenmesine ilişkin sorular da dâhil olmak üzere diyet ve hayat tarzı verileri analiz edildi.

EPIC, 1992 ve 1999 yılları arasında 10 Avrupa ülkesi ve Birleşik Krallık’taki 23 merkezden katılımcı üzerinde gerçekleştirildi.

Yoz gıdaların kanserden kalp hastalıklarına depresyondan obezite ve diyabete kadar riskini artırdığı pek çok hastalık var.

Gelelim neticeye

Böyle bir araştırmadan yoz gıdalar kansere yol açıyor gibi bir netice çıkarmak elbette mümkün değil.

Bu münasebetin illiyet bağını ortaya koyabilecek metotlarla yapılacak araştırmalarla konması gerekiyor.

Araştırmaya, delile falan gerek yok….

Hayatımıza özellikle son senelerde daha çok giren bu yoz gıdalardan kesinlikle uzak durmak ve zerresini dahi yememek gerekiyor.

Makale: Ultra-processed foods, adiposity and risk of head and neck cancer and oesophageal adenocarcinoma in the European Prospective Investigation into Cancer and Nutrition study: a mediation analysis

Kaynak: https://link.springer.com/article/10.1007/s00394-023-03270-1

Medya haberleri:

https://studyfinds.org/ultra-processed-foods-cancer/

https://www.news-medical.net/news/20231122/Eating-more-ultra-processed-foods-may-increase-risk-of-upper-aerodigestive-tract-cancers.aspx

https://edition.cnn.com/2023/11/22/health/ultraprocessed-food-cancer-wellness/index.html

***

EK 1 (2.2.2024): Karbonhidrat ve yağ oranı yüksek aşırı işlenmiş gıdalar sigara, kokain, eroin kadar bağımlılık yapabilir.

Kaynak: https://www.bmj.com/content/383/bmj-2023-075354

Makale: Social, clinical, and policy implications of ultra-processed food addiction

***

EK 2 (7.4.2024): High intake of ultra-processed food (UPF) has been associated with increased risk of chronic kidney disease(CKD), but the results remain inconsistent. We therefore performed this systematic review and dose–response meta-analysis of observational studies that shed light on the association between UPF consumption and the risk of CKD.

Our findings indicate that high consumption of UPF is significantly associated with an increased risk of CKD. Future research with prospective design is required to confirm this positive association.

Kaynak: https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fnut.2024.1359229/full

Makale: Ultra-processed food consumption and chronic kidney disease risk: a systematic review and dose–response meta-analysis

***

EK 3 (23.6.2024): İşlenmiş yani yoz ve yozlaştırılmış paketli, hazır gıdalar diyet kalitesinden bağımsız kabızlık da yapıyor.

Makale: Association of Ultra-processed Food and Unprocessed or Minimally Processed Food Consumption With Bowel Habits Among U.S. Adults

Kaynak: https://www.cghjournal.org/article/S1542-3565(24)00448-8/abstract#%20

***

EK 4 (15.8.2024): Tip 2 diyabetli hastalarda, daha fazla ultra işlenmiş (yani yoz ve yozlaştırılmış) gıda tüketmek, genel mikrovasküler komplikasyon ve özellikle diyabetik böbrek hastalığı riskini artırıyor. Riske kısmen vücut ağırlığı, lipit metabolizması ve iltihaplanma ile ilgili biyo-belirteçler de aracılık ediyor.

Kaynak: https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0002916524006464

Makale: Association of ultraprocessed food consumption with risk of microvascular complications among individuals with type 2 diabetes in the UK Biobank: a prospective cohort study

***

Siz de yorumunuzu paylaşın: