Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

Allüloz, “tabii GLP‑1 benzeri etkiler” gösteren ve iştahı azaltıp kan şekeri dalgalanmalarını hafifleten nadir bir şeker türüdür.  Kimyasal adı D-psikoz’ dur. Tadı sakkaroza (sofra şekeri) çok benzemekle beraber %70-80 daha az tatlıdır.

🔬 Ana noktalar: 

✴ GLP‑1 benzeri etki: Allüloz, GLP‑1 hormonunun salınımını uyararak tokluk hissi yaratabiliyor. Bu hormonun salgılanması kan şekerini düzenleme, mide boşalmasını yavaşlatma ve iştahı baskılamada oldukça etkili .

✴ Kan şekeri kontrolü: Hem sağlıklı bireylerde hem de tip 2 diyabetli kişilerde, allülozun öğün sonrası (PPG) kan şekeri seviyelerini önemli ölçüde azalttığına dair klinik ve meta-analiz sonuçları mevcut mdpi.com.

✴ Kilo yönetimi: Anti-obezite etkileri gösteren çalışmalar var; örneğin 12 haftalık bir çalışmada allüloz, vücut kitle indeksi (BMI) düşürmede sukraloz’dan daha etkili bulundu cdn.nutrition.org+1pmc.ncbi.nlm.nih.gov+1.

✴Hayvan ve hücre çalışmaları: Laboratuvar hayvanlarında allüloz, GLP‑1 salgısını artırıyor, iştahı azaltıyor, yağ metabolizmasını iyileştiriyor ve pankreas beta hücrelerini koruyor mdpi.com.

✴ Pratik kullanım: Araştırmalar genellikle öğünlerle birlikte 5–10 g allüloz dozunun fayda sağladığını gösteriyor . Bazı kullanıcılar da bunları GLP‑1 ilaçları bırakırken destekleyici olarak kullanıyor .

Güvenlik ve yan etkiler: Allülozun çoğu vücut tarafından emilmeden idrarla atılıyor. FDA tarafından GRAS (genel olarak güvenli) tanımı almış ve %0,4 kcal/g enerji sağlıyor en.wikipedia.org+1health.com+1. Bununla birlikte, doz aşımı gastro-intestinal rahatsızlığa (gaz, ishal) yol açabiliyor; önerilen maksimum tek doz yaklaşık 0,4 g vücut ağırlığı / kg olarak belirtilmiş.  

✝ Sınırlamalar: Mevcut çalışmalar genellikle kısa dönemli, nispeten az sayıda katılımcıyı kapsayan pilot düzeyinde. Uzun vadeli, büyük ölçekli klinik denemeler hâlâ eksik .

Allüloz neden sadece bir tatlandırıcıdan fazlasıdır?

Allüloz, incir, kuru üzüm ve akçaağaç şurubu gibi bazı gıdalarda az miktarda tabii olarak bulunan bir şekerdir.

Normal şekerin aksine, allüloz kana emilir ancak tamamen enerjiye dönüştürülmez — yaklaşık %90’ı idrarla atılır — bu sebeple neredeyse hiç kalori ya da kullanılabilir enerji sağlamaz.

Araştırmalar, allülozun bu benzersiz metabolik özelliğinin, kan şekeri veya insülin seviyelerinde ani yükselmelere yol açmaması sayesinde sofra şekerinden ayrıldığını göstermektedir.

Allüloz ayrıca düşük kalorili tatlandırıcılar arasında da kendine özgü bir metabolik profile sahiptir.

Özetle ⤵⤵⤵

Allüloz, GLP‑1 benzeri hormonları uyarmaya yardımcı olarak iştahı baskılayabilir, öğün sonrası kan şekeri yükselmelerini azaltabilir ve potansiyel olarak kilo kontrolünde fayda sağlayabilir.

💛Tip 2 diyabet ve insülin direnci olanlarda glukoz yanıtını düşürür.

💛Yağlanmayı azaltabilir, karaciğer yağlanmasına karşı koruyucu olabilir.

💛Oksidatif stresi ve enflamasyonu azaltabilir (hayvan deneylerinde).

💛Bağırsak mikrobiyotasını olumlu etkileyebilir (erken araştırmalar).

Tabii, düşük kalorili ve güvenli bir alternatif olarak dikkat çekiyor. Ancak etkilerini netleştirmek ve ilaçlarla kıyaslamak için daha geniş çaplı ve uzun süreli klinik araştırmalara ihtiyaç var.

Allüloz, GLP-1 ilaçlarını bırakmak isteyen ve kilo geri alımından kaçınmak isteyen kişiler için veya öğün sonrası kan şekeri yükselmelerini azaltmak, metabolik esnekliği korumak isteyenler için denenmeye değer bir doğal alternatif olabilir.

Kullanım tavsiyeleri

▶ Öğünlerle birlikte alınmalı: Özellikle karbonhidrat içeren yemeklerle birlikte alındığında, kan şekerine olan etkileri azaltmada daha etkili olur. 5 gram kadar allüloz eklemek, karbonhidratları tamamen kesmeden kan şekeri zirvelerini hafifletebilir.

▶Sağlıklı gıdalarla tüketilmeli: Tatlı patates, organik yulaf, meyve smoothie gibi gıdalarla birlikte alınması, kek ve kurabiye gibi işlenmiş gıdalara göre daha uygundur.

▶ Pişirme ve fırınlamada kullanılabilir: Şeker gibi karamelize olur ve kahverengileşir. Bu da onu mutfakta kolay bir şeker alternatifi yapar.

▶Düşük dozla başlanmalı: Genellikle iyi tolere edilir ancak aç karnına ya da yüksek dozda alınırsa gaz, şişkinlik veya hafif ishal yapabilir. Başlangıç için yemekle birlikte 1–2 çay kaşığı önerilir.

Allüloz yalnızca bir tatlandırıcı değil, aynı zamanda iştah ve karbonhidrat metabolizmasını düzenlemede potansiyel faydaları olan işlevsel bir bileşendir. Aktif bir hayat tarzı olan ve dengeli beslenen kişiler için gerekli olmayabilir, ancak güvenliği ve mutfaktaki kullanışlılığı sayesinde sürdürülebilir bir şeker alternatifidir.

GLP-1 ilaçları kadar güçlü olmasa da, benzer yollarla kan şekeri yükselmelerini engelleyebilir ve yağ kaybına katkıda bulunabilir. Ancak büyük ve uzun vadeli çalışmalara hâlâ ihtiyaç vardır.

Yine de allüloz, hem ilaçları bırakmak isteyenler hem de daha sağlıklı bir şekilde tatlı ihtiyacını karşılamak isteyenler için önemli bir araç haline gelebilir.

Gelelim neticeye

Birçok ilaç, besin ögesi ya da bir kimyasal maddeye ne muazzam methiyeler düzüldüğünü ama daha sonra bunların bahsedildiği kadar etkili ve emniyetli olmadıklarına şahit olduk.

Allüloz hakkında çok müspet veriler olmakla beraber gene de temkinli olmakta fayda var.

Bu gözler neler gördü neler.

Bâğ-ı dehrin hem hazânın hem bahârın görmüşüz
Biz neşâtın da gamın da rûz-gârın görmüşüz

Nâbi

Kaynak: theepochtimes.com+9theepochtimes.com+9twospoons.com+9.

***

Siz de yorumunuzu paylaşın: