Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

Dikkat: Yazının sonunda ek var!

—

Harvard’ lı uzmanlar tarafından yapılan araştırmada mandıra ürünlerinde tip 2 diyabet riskini azaltan “tabii trans yağ” tespit edildi.

Süt, peynir, yoğurt ve tereyağı gibi ürünlerde bulunan “trans-palmitoleik asit” veya “trans-palmitolat” vücut tarafından üretilmiyor.

Trans-palmitoleik asit hidrojenize bitkisel yağlarda bulunan “sentetik trans yağlar” gibi kalp hastalıklarına yol açmıyor, tam aksine kalp sağlığını destekliyor.

Trans-palmitoleik asidin “anti-mikrobiyal” etkileri de var ve hücre haberleşmesinde de anahtar rolü bulunuyor.

American Journal of Clinical Nutrition isimli tıp dergisinde yayınlanan ileriye dönük çalışmada kısa adı MESA olan Multi-Etnik Ateroskleroz Araştırması’ nın (Multi-Ethnic Study of Atherosclerosis) verileri analize edilerek kalp-damar hastalıklarıyla ilgili risk faktörlerinin belirlenmesi amaçlandı.

2000-2002 arasında USA’ nın 6 farklı bölgesinden yaşları 45-84 arasında değişen, çeşitli ırklardan 6 bin 814 kişinin kanda trans-palmitolat seviyeleri ölçüldü ve metabolik risk faktörleri belirlendi.

Başlangıçta diyabetleri olmayan 2 bin 281 kişide 2005-2007’ ye kadar diyabet gelişme riski araştırıldı.

5 sene sonra en yüksek trans-palmitolat seviyelerine sahip olanların LDL-kolesterollerinin yüzde 6.4 yüksek fakat trigliseritlerin ise yüzde 19, açlık ensülinlerinin yüzde 9, kan basınçlarının yüzde 2.4 mm Hg düşük olduğu tespit edildi.

Trans-palmitik asit seviyeleri en düşük olanlara göre en yüksek olanlarda diyabet riskinin yarı yarıya az olduğu belirlendi.

Daha önce gene Harvard’ lı uzmanlar tarafından Kardiyo-vasküler Sağlık Araştırmasında (Cardiovascular Health Study) 3 bin 736 katılımcı 20 sene takip edilerek risk faktörleri incelenmişti.

Araştırmanın başında yüksek trans-palmitik asit seviyelerine sahip olanlarda kolesterol ve ensülin seviyeleri, ensülin duyarlığı ve enflamasyon belirteçlerinin daha sağlıklı olduğu tespit edilmişti.

Takipte, trans-palmitik asit seviyeleri en yüksek olanlarda diyabet gelişme riskinin yüzde 60 daha az olduğu ortaya çıkmıştı.

Bu iki çalışmanın verileri beraber değerlendirildiğinde kan trans-palmitolat seviyesinde her yüzde 0.05 artışın diyabet riskini yüzde 34 azalttığı sonucuna varıldı.

Gelelim neticeye

İlaç ve gıda endüstrisi kalp krizlerinin, felçlerin ve tüm diğer damar tıkanmalarının sebebinin “kolesterol” olduğu yalanına tüm dünyayı senelerce inandırdı.

Köy yumurtası, mis gibi tereyağı, tam yağlı yoğurt, peynir ve kaymak öcü gibi gösterilirken, trans yağlar bulunan hidrojenize bitkisel yağlar kalp dostu olarak “yutturuldu” ama güneş balçıkla sıvanmıyor.

“Kolesterol yalanları” artık o kadar saklanamaz oldu ve kalp-damar hastalıkları o kadar çok artmaya başladı ki tıbbi fetva kurumu FDA bile bu “rezilliğe” daha fazla katlanamadı, trans yağların “tamamen yasaklanması” için harekete geçti.

Bunlara rağmen, insanlarda adeta statin eksiliği olduğunu sanan, kalp-damar hastalıklarını hâlâ kolesterol ilaçlarıyla, kolesterolsüz diyetle önleme ve tedavi etme çabasında olan bir “güruh” var.

Ne diyelim, Allah akıl versin.

KAYNAKLAR

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23407305

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21173413

http://ahmetrasimkucukusta.com/2013/11/08/yazilar/tip-yazilari/beslenme/trans-yaglar-tamamen-yasaklaniyor/

http://ahmetrasimkucukusta.com/2013/11/09/yazilar/tip-yazilari/beslenme/trans-yaglari-anlama-kilavuzu/

***

EK 1 (14.1.2023): Ejeksiyon fraksiyonu korunmuş kalp yetersizliği olan hastalarda, yüksek endüstriyel trans yağ asitleri seviyeleri dislipidemi, disglisemi ve daha düşük fonksiyonel kapasite ile ilişkili iken tabii trans yağlar için böyle bir münasebet bulunmamıştır.

Kaynak: https://link.springer.com/article/10.1007/s00392-022-02143-7

Makale: Trans-fatty acid blood levels of industrial but not natural origin are associated with cardiovascular risk factors in patients with HFpEF: a secondary analysis of the Aldo-DHF trial

***

Siz de yorumunuzu paylaşın: