HABERİNİZ OLSUN
ETİBBA DİYOR Kİ
DERDİME BİR ÇARE
TABİBAN-I CİHAN İÇÜN
BENİM ŞARKILARIM
OBEZİTENİN SEBEBİ HAZIR GIDALARDIR
Dikkat: Yazının sonunda ek var!
***
Her zaman tenkit ettiğim Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ve Başkanı’ nı bu sefer tebrik ediyorum.
Tüm dünyada salgın bir hastalık gibi yayılan çocukluk çağı obezitesinin önlenmesi için benim de sık sık dile getirdiğim tavsiyelerde bulunuyor.
DSÖ Başkanı Chan’ ın özellikle şu tespitleri çok önemli:
BİR: Obezite çocuklukta yaşam tarzından değil çevresel etkiler ve hükümetlerin politikalarından kaynaklanıyor.
İKİ: Sağlıksız gıda ve içeceklerin pazarlaması sınırlandırılmalıdır.
ÜÇ: Gıda endüstrisinin halk sağlığı politikalarının oluşturulmasında yer alması sakıncalıdır.
DÖRT: En büyük zarar, aşırı şekerli içecekler, fazla işlenmiş, yoğun enerjili ve besin değeri düşük gıdaların pazarlanmasından geliyor.
Bu doğru tespitlere şunları da ilave etmek gerekiyor:
BİR: Yiyecek ve içecek reklâmları sonlandırılmalıdır.
İKİ: Hazır gıdaların üzerine sigarada olduğu gibi “sağlığa zararlı olabilir” ibaresi konmalıdır.
ÜÇ: Hazır gıdalar “janjanlı paketlerde” değil “renksiz, resimsiz ambalajlarda” satılmalıdır.
DÖRT: Hazır gıdalardan “ek vergi” alınmalıdır.
BEŞ: Okul kantinlerinde hazır gıda satışı yapılmamalıdır.
ALTI: Çocukların marketlere girmesi yasaklanmalıdır.
YEDİ: Devlet küçük üreticiye destek olmalı, sağlıklı gıdalara sübvansiyon uygulamalıdır.
Gelelim neticeye
Obezite ile lâfta değil gerçekten mücadele edilebilmesi için bu tedbirlerin alınması şarttır.
DSÖ’ nün bu tavsiyelerini Sağlık Bakanlığı’ mızın ve endüstrinin oyuncağı hâline gelen bilim dünyasının da dikkatine sunuyorum.
***
Sabah gazetesinin “Obez çocuk artıyor” başlıklı haberi:
BM Dünya Sağlık Örgütünce (DSÖ), obez çocuk sayısında artış olduğu belirtilerek 2025 yılında dünya genelinde 70 milyon obez ya da fazla kilolu çocuk olabileceği bildirildi.
DSÖ Direktörü Margaret Chan, Hong Kong’ta düzenlenen Çocuklukta Obeziteyi sonlandırma Komisyonu’nun toplantısında, ülkelerin çocuklukta obeziteyi acil sağlık tehlikesi olarak kabul etmesi ve hükümetlerin bununla mücadeleye liderlik yapması gerektiğini söyledi.
“Sağlıksız gıda ve içeceklerin pazarlamasının sınırlandırılması” gereğine işaret eden Chan, “çocuklukta obezitenin yaşam tarzından değil çevresel etkiler ve hükümetlerin politikalarından kaynaklandığını” vurguladı.
“Gıda endüstrisinin halk sağlığı politikalarının oluşturulmasında yer almasının sakıncalarını” da anlatan Chan, “bu politikaların endüstrinin etkisinden arındırılması gerektiğini” belirtti.
Chan, çocuklukta obezitenin nedenlerine de değinerek, “En büyük zarar, aşırı şekerli içecekler, fazla işlenmiş, yoğun enerjili ve besin değeri düşük gıdaların pazarlanmasından geliyor. Bu ürünler genellikle en ucuz ve yaygın mamuller olarak özellikle yoksul toplumlarda fazlaca tüketiliyor” ifadelerini kullandı.
Toplantıda DSÖ’nün çocuklukta obezite rakamları da açıklandı. Buna göre, 1990’da 32 milyon olan fazla kilolu ya da obez çocuk sayısının 2013’te 42 milyona ulaştığı, mevcut eğilimin sürmesi halinde bu rakamın 2025 yılında dünya genelinde 70 milyona yükseleceği belirtildi.
DSÖ verilerine göre, kilolu ya da obez çocuk, en fazla gelişmekte olan ülkelerde bulunuyor.
Kaynak: http://www.sabah.com.tr/saglik/2015/06/23/obez-cocuk-sayisi-artiyor
***
EK 1 (2.9.2025): Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), bozuk bir saat gibi çok seyrek de olsa doğruları söylüyor:
“Obezitenin yalnızca bireysel tercihlerden kaynaklanmadığına, yoğun şekilde pazarlanan işlenmiş gıdalar, hareketsiz işler, yeşil alanlara sınırlı erişim ve uygun fiyatlı sağlıklı beslenme imkanlarının kısıtlılığı gibi etkenlerin “obeziteyi teşvik ettiğine” dikkat çekiyor.
Dünya Obezite Federasyonundan Angie Jackson-Morris de “Dünya olarak şirketlerin yüksek oranda işlenmiş gıdaları pazarlamasına ve böylece herkesin onları istemesine izin verdik.” diyerek, bu gıda ürünlerinin tüketicilere “çekici göründüğünü ve oldukça uygun fiyatlı olduğunu” vurguluyor.
Barry Popkin de “Atıştırmalık ve işlenmiş gıdaların tüketimine işaret ederek bu tür ürünlerin “bağımlılık” yaratan bilimsel formüllerinin obeziteyi tetiklediğini dile getirmiş.
Teşhis doğru, peki ya tedavi?
***
Obezite konusunda çok doğru temel yaklaşımları sıralamışsınız.
Bu hazır gıda sorunun da ise öne çıkan “hızlı sindirilen şeker -un-nişasta ” gurubu ürünlerdir.
Saygılarımı sunuyorum
Dr.Mücahit Altuntaş
İç hastalıkları uzmanı