Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

Dikkat: Yazının sonunda ek var!

***

Amerikalıların nihayet geç de olsa akılları başlarına geliyor.

Hâlen kullanılmakta olan 10 senelik kalp krizi ve felç riskini belirleyen risk hesaplama metoduna göre Amerika’ lıların yüzde 8’ i yani 45.4 milyon kişinin kolesterol düşürücü ilaç (statin) alması gerekiyordu.

Oysa JAMA’ da yayınlanan araştırma, yeni risk hesaplama metodu ile Amerikalıların sadece yüzde 4.3’ ünün risk kapsamına gireceğini yani bu rakamın 28.3 milyona düşeceğini gösteriyor.

70-75 arası olanlarda eski metoda göre yaşlıların yüzde 22.8’ inin ilaç kullanması gerekirken, yeni metot ile bu oran 10.2’ ye iniyor.

Kezâ siyahi yetişkinler için bu oranlar 10.9 ve 5.1 olarak hesaplandı.

Bir başka ifade ile, yeni risk denklemi kabul edilirse, kalp hastalıklarının önlenmesi için statin tavsiyesi 17.3 milyona düşecek yani yüzde 40 daha az olacak.

Bizde durum daha da vahim

Bizde risk hesaplama gibi şeylerle uğraşılmıyor ki bu aslına bakarsanız çok doğru bir şey.

Bizde her kolesterolü yüksek olan hatta normal olan bile ömür boyu statin abonesi yapılıyor.

Kolesterol alt sınırı, daha çok abone yaratmak için ilaç şirketlerinin fonlamalarıyla her sene daha da aşağıya çekiliyor.

Araştırma hakkında teknik bilgiler

JAMA Internal Medicine’ de yayınlanan araştırmada, Amerikan Kalp Derneği tarafından Kasım 2023’te hastaların 10 yıllık kalp krizi veya felç riskini değerlendirmek için kullanılan cetveli güncellemek amacıyla yayımlanan PREVENT denklemlerinin yaygın olarak benimsenmesinin potansiyel etkileri incelendi.

40 ila 75 yaşlarında olan 3.785 yetişkinin verileri analiz edildi.

Bu kişilerin 10 yıllık arter daraltıcı kardiyovasküler hastalık riski, Amerikan Kalp Derneği’ nin (AHA) 2023 Kardiyovasküler Hastalık Olayları Riskini Tahmin Etme (PREVENT) denklemleri kullanılarak hesaplandı ve ardından mevcut kılavuzların dayandığı bir önceki 2013 tarihli Havuzlanmış Kohort Denklemleri (PCE) kullanılarak yapılan risk tahminleriyle karşılaştırıldı.

PREVENT’ i kullanarak çalışmanın tüm kohortu arasında 10 yıllık aterosklerotik kalp damar hastalığı gelişme riskinin %4 olduğu ve bunun da PCE tarafından hesaplanan riskin (%8) yarısı kadar yüksek olduğu tespit edildi.

Bu 2013 denklemleri, uzun zamandır riski olduğundan fazla tahmin ettiği gerekçesiyle geniş çapta eleştiriliyor.

Daha çeşitli bir gerçek dünya popülasyonunun elektronik sağlık kaydı verilerine dayanan 2023 versiyonu, mevcut statin kullanımının yanı sıra metabolik ve böbrek hastalıklarını da ihtiva ediyor.

Mevcut kılavuzlara göre, 10 yıllık kardiyovasküler hastalık riski %7,5 veya daha fazla olan çoğu kişiye statin almaları tavsiye edilirken, %5 riske sahip olanlara sadece doktorlarının ve kendilerinin bunu düşünmeleri gerektiği söyleniyor.

PREVENT denklemleri, PCE denklemleri onlarca yıllık ve çeşitlilikten yoksun hasta verilerine dayandığından, mevcut ABD nüfusu genelinde riski daha doğru bir şekilde temsil etmek için Amerikan Kalp Derneği tarafından geliştirildi.

PREVENT ayrıca aterosklerotik kalp damar hastalığının biyolojisine ilişkin daha yeni bilgileri de yansıtmaktadır. Metabolik ve böbrek hastalıklarının yanı sıra mevcut statin kullanımı da yeni hesaplamaya dahil edilirken, ırkın çıkarıldığı bu durum, ırkın sosyal bir yapı olduğuna dair artan farkındalığı yansıtıyor.

Gelelim neticeye

BİR: Amerikan Tıbbının milyonlarca insanın boş yere statin kullandığını anlamasını hakikaten takdire değer buldum.

Mesele tabii ki bu ilaçların işe yaramaması ile sınırlı değil. Statinlerin bazılarının telâfisi mümkün olmayan, kalıcı sakatlık ve zararlara hatta ölüme götüren yan etikleri var.

İKİ: Kalp damar hastalıklarının sebebinin statin eksikliği değil beslenme hataları, hareketsizlik, sigara-alkol, stres, uykusuzluk gibi hayat tarzındaki yanlışları olduğunu da hatırlatırım.

Bu yanlışları düzeltmeden kolesterolü düşürücü ilaç vermek bu kişilerin sadece düşük kolesterol değerleriyle kalp krizi ve felç geçirmelerine ve bonus olarak da yüzlerce statin yan etkisine maruz kalmalarına sebep olur.

Kaynak: https://jamanetwork.com/journals/jamainternalmedicine/article-abstract/2819821

Makale: Atherosclerotic Cardiovascular Disease Risk Estimates Using the Predicting Risk of Cardiovascular Disease Events Equations

Araştırmanın medyadaki haberleri:

https://medicalxpress.com/news/2024-06-statins-heart-disease-americans-equation.html

https://www.statnews.com/2024/06/10/cardiovascular-disease-statins-aha-guidelines/

https://www.insideprecisionmedicine.com/topics/precision-medicine/millions-no-longer-eligible-for-statins-under-updated-u-s-guidelines/

https://www.mcknights.com/news/fewer-people-will-take-statins-if-new-heart-standards-are-widely-adopted/

***

EK 1 (19.10.2024): DR. MARTY MAKARY

“Tabii yağ kalp hastalığına sebep olur, doymuş yağ kalp hastalığına sebep olur dediğimiz şey, Eisenhower kalp krizi geçirdikten sonra 1960’larda Ansel Keys adında bir politikacı bilim adamı tarafından ortaya atıldı. Ve dedi ki, oh, bunun sebebi çok fazla yağ yemesiydi. Ve onu düşük yağlı, düşük kolesterollü bir diyete soktular. Bu arada, diyetteki kolesterolün en büyük ironilerinden biri, onu emmemenizdir. Yiyeceklerdeki kolesterol doğrudan sisteminizden geçer, %90’ı, çünkü esterleşmiştir, yani hacimli bir yan zincire bağlıdır. Onu ememezsiniz. Vücudunuzdaki kolesterolün %99’u, yani her hücrede bulunur, vücudunuz tarafından üretilir. Besin kaynaklarından gelmez. Yani bu, düşük kolesterol diyetinin harika, harika ironisiydi. Yani, yanlış bilgi diyebilirsiniz. Hükümet bu düşük yağlı akıma katıldı. Böylece Ansel Keys, Amerikan Kalp Derneği’ndeki bir grup insanı, düşük yağlı diyete geçmeniz gerektiğine ikna etti. Küçük sağlıklı kalplerini Amerika’daki her aile restoranına lisanslamaya başladılar, yemek kitapları ve düşük yağlı, düşük kolesterollü yemek kitapları satarak milyonlarca dolar kazandılar. Meğerse bir iskambil eviymiş. Son 60 yılda doymuş yağın kalp hastalığına yol açtığını ispatlamak için üç dev çalışma yaptılar. Üçü de bunu göstermede başarısız oldu, tıpta yapılmış en büyük çalışmalardan bazıları da dahil. Minnesota Üniversitesi’nden Ansel Keys’in meslektaşları Minnesota Kalp Çalışması adlı bir şey yaptılar. 9.000 kişiyle yapılan randomize kontrollü bir çalışmaydı ve uzun süre takip edildiler. 60’ların sonu, 70’lerde başladı. Düşük yağ grubunda daha fazla kalp krizi. Vay canına. Peki, neden? Muhtemelen daha fazla rafine karbonhidrat yiyorlar. İltihaba sebep olan şey eklenen şeker ve rafine karbonhidratlar, tasarlanmış ultra işlenmiş bir saçmalık. Vücut buna iltihaplı bir reaksiyonla tepki veriyor. Bununla ne yapacağını bilmiyor. Tepki veriyor ve tahmin edin ne kalp hastalığı? Yoğun ve küçük lipoproteinlerin birikmesini sağlayan koroner arter duvarının iltihabı. Bunu tamamen ters anlamışlar. Ve bugün hala orada. Bu hafta bir kafedeydim ve yağsız, sadece yumurta beyazı. Ne yapıyoruz? Okullarda, yağsız aldık, bilirsiniz, kendimizi düşünmeye kandırıyoruz. Yani, tıpta iyi yapamadığımız şey tevazu göstermek. Sıradan doktorlardan bahsetmiyorum. Kurumdan bahsediyorum. Bir şeyi trajik bir şekilde yanlış yaptığınızda, herkesin bir şey yapması gerektiği konusunda böylesine mutlak bir görüş ortaya koyduğunuzda ve veriler tamamen yanıldığınızı gösteriyor. Hesaplaşmaya ne dersiniz? Aynı ısrarla özür dilemeye ne dersiniz…”

Kaynak: https://x.com/newstart_2024/status/1847356158790574191

***

Yazı için 2 yorum yapılmış:

1. Necati Baran dedi ki:

   13 Haziran 2024, 09:00

   Hocam haklısın da doktor kolesterolü yüksek olan birine ilaç yazmaz da adam kalpten giderse hatta araba çarparsa bile hap yazılmadı da ondan derler.

2. Hamit Hamamcı dedi ki:

   14 Haziran 2024, 09:17

   Bana da şeker hastası olduğum için kolesterol hapı yazdı doktor ama benim kolesterolüm normaldi hatta normalin de altında idi. Ayrıcana da bu ilaçlar şekeri yükseltiyor. Ben de içmiyorum.

Siz de yorumunuzu paylaşın: