Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

Dikkat: Yazının sonunda ek var!

***

Son senelerde Modern Tıbbın en önemli buluşlarından biri de yeni çıkan bir ilaç veya aşının asıl etkinliği yanında şeytan dâhil kimsenin hayâlinden bile geçmeyen başka bir takım çok ilgisiz faydaları olduğunun ileri sürülmesi.

Mesela, obezite için onay alan bir ilacın aynı zamanda Parkinson’ u önlemesi, tansiyon düşüren bir ilacın yaşlanmayı geciktirmesi… gibi.

Buna en yeni örnek yeni zona aşısının demans teşhisini geciktiriyor olması.

Oxford Üniversitesi tarafından 200.000’den fazla kişi üzerinde yapılan bir çalışmada, yeni rekombinant zona aşısından sonraki altı yıl içinde demans teşhislerinde en az %17’lik bir azalma olduğu ve bunun da demans olmadan yaşanan 164 veya daha fazla ek güne denk geldiği ortaya çıktı.

Elektronik sağlık kayıtları ağını kullanılarak yapılan çalışmada Zostavax ve Shingrix isimli zona aşılarının bunama riskine olan etkileri karşılaştırıldı.

Her iki grupta da 100.000’den fazla kişi yer alıyordu. Shingrix ayrıca diğer enfeksiyonlara (grip ve tetanos, difteri ve boğmaca) karşı aşı yaptırmış kişilerle de karşılaştırıldı.

Analizlerde, Shingrix Zostavax’ a göre %17, diğer aşılara göre ise %23-27 daha az bunama riski ile ilişkilendirildi. Bu, diğer aşılara kıyasla Shingrix aşısı olanlar için 5-9 ay daha fazla bunama olmadan yaşama anlamına geliyor. Yararlı etkiler her iki cinsiyette de mevcut olmakla birlikte kadınlarda erkeklerden daha fazla idi.

Bu sonuçlar, aşının bunamayı önlediğini göstermiyor; bunun randomize kontrollü araştırmalar yapılması lâzım.

Zona, birçok yaşlı insanı etkileyen, şiddetli ağrı ve yanmalara sebep olan bir hastalıktır. Daha önce su çiçeği geçirmiş kişilerde uyku halinde kalan Herpes zoster virüsünün tekrar çoğalmaya başlamasından kaynaklanır.

2006’da zonaya karşı piyasaya verilen Zostavax isimli aşının bunama riskini azalttığı ileri sürülmüştü.

İngiltere ve ABD de dahil olmak üzere birçok ülkede Zostavax artık geri çekildi ve yerini çok daha etkili olduğu bildirilen Shingrix isimli aşıya bıraktı. Shingrix, bilim kuruluşları tarafından tüm yaşlılara ve diğer bazı gruplara şiddetle tavsiye ediliyor.

Ne alâka demeyin!

Zona aşılarının hangi mekanizmayla bunamayı önlediği belli değil ama ihtimaller şunlar:

BİR: Herpes zoster virüsü enfeksiyonunun demans riskini artırabilmesi ve dolayısıyla aşının virüsü inhibe ederek bu riski azaltabilmesidir.

İKİ: Aşıda bulunan kimyasalların (adjuvan), beyin sağlığı üzerinde ayrı ayrı faydalı etkileri olabilir. 

Olmaz olmaz demeyin, olmaz olmaz!

Gelelim neticeye

Araştırmanın, aşının bunama teşhisini geciktirmesi üzerinde durulmaya değer bir sonuç.

Bu insanın aklına, zona aşısının bunama teşhisini geciktirici tesirinin araştırmacıların elini kolunu, beynini zihnini bağlamasından kaynaklanabileceği ihtimalini getiriyor ki bunun da mutlaka incelenmesi gerekir.

Bana bu aşıyı yaptırır mısın diye soranlara cevabım şudur ki “Çok şükür, aklım başımda, o kadar bunamadım”.

NOT: Araştırmacılardan Prof John Todd aşıyı üreten şirketin danışmanlarındanmış ama çalışma ilaç şirketinin herhangi bir katılımı olmadan yürütülmüş ve yayınlanmak üzere kabul edildiğinde şirket haberdar edilmiş.

Kaynak: https://www.nature.com/articles/s41591-024-03201-5

Makale: The recombinant shingles vaccine is associated with lower risk of Dementia

Araştırmanın medyadaki haberleri:

https://medicalxpress.com/news/2024-07-shingles-vaccine-dementia.html

https://www.theguardian.com/society/article/2024/jul/25/shingles-vaccine-shingrix-may-delay-dementia-onset-study

https://www.medscape.com/viewarticle/newer-shingles-vaccine-linked-delayed-dementia-diagnosis-2024a1000dqy

https://www.news-medical.net/news/20240725/Recombinant-shingles-vaccination-found-to-lower-dementia-risk.aspx

***

EK 1 (1.4.2023): Yaygın kullanılan aşılar (grip, zatürre, zona, tetanos, difteri ve boğmaca) hiç aşı olmamaya kıyasla demans riskini artırıyor.

Kaynak: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36542511/

Makale:  Common vaccines and the risk of incident dementia: a population-based cohort study

Yazı için 2 yorum yapılmış:

1. Süha dedi ki:

   26 Temmuz 2024, 20:47

   Benim düşüncem şu ki bunlar aşılarına güvenmiyorlar, bunamaya çare diye yutturmaya çalışacaklar.

2. Suat dedi ki:

   26 Temmuz 2024, 23:18

   Keşke fakirliğe de aşı bulsalar. Yetti sizin aşınız

Siz de yorumunuzu paylaşın: