Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

Bizde bir kişinin herhangi bir sebeple ölçülen tansiyonu yüksek bulunduğunda hemen “hipertansiyon” teşhisi konarak ilaç yazılır, bununla da kalmaz bir de sağlık kurulu raporu çıkarılır ve o kişi artık tansiyon haplarının ömür boyu abonesi olur.

Oysa her şey bir tarafa tansiyonun ölçüldüğü hasta pozisyonu bile çok önemlidir.

Doğru bir ölçüm yapabilmek için hasta muayene sandalyesinde sırtını yaslayarak, ayakları yere basarak ve bacaklarını ayırarak oturmalı, tansiyon aletinin manşeti kalp hizasında olmalı ve kol desteklenmelidir.

Bunlara çoğu zaman hiç dikkat edilmez. Tansiyon ölçmüş olmak için ölçülür.

Birçok sağlık çalışanı kan basıncı ölçümlerini hasta muayene masasında otururken, bacaklarını sallanırken, sırtı ve kolları desteksizken yapar.

Gömleğin kolu çok sıkar durumda, elbise üzerinden ya da ayakta veya yatarken ölçülmesine de sık rastlanır. 

Ayrıca hasta beş dakika dinlenmiş olmalı, ölçüm sırasında konuşmamalı, bacak bacak üzerine atmamalıdır. 

Yeni bir araştırmada, muayene masasında yapılan ölçümlerle sandalyede yapılan ölçümler arasında fark olup olmadığı incelendi.

Muayene masasında yapılan ölçümlerde ortalama sistolik kan basıncı (büyük tansiyon) 7 mmHg, ortalama diyastolik kan basıncı (küçük tansiyon) kılavuzlarda tavsiye edilen pozisyona bağlı kalınarak sandalyede yapılan ölçümlere kıyasla 4,5 mmHg daha yüksek bulundu.

Araştırmacılar bu farkın, kan basıncı aslında normal aralıkta olan milyonlarca insanı hipertansiyonlu olarak yanlış sınıflandırmaya yetecek kadar büyük olduğu sonucuna varıyorlar.

Tek bir ölçümle hipertansiyon teşhisi konmaz

İdeal şartlarda ölçüm yapılsa bile tansiyonun bir kere yüksek bulunması ile hipertansiyon teşhisi konmaz.

İlaca, tansiyonun bir alet takılarak 24 saat kaydedildikten sonraki değerlendirmelere göre başlanmalıdır.

Tansiyon yüksek bulunduğunda ilk yapılması gereken de buna sebep olabilecek beslenme hataları, hareketsizlik, uykusuzluk, stres, sigara-alkol kullanma… gibi hayat tarzı yanlışlarının düzeltilmesidir. 

Gel gelelim doktor da hasta da bunlarla uğraşmak istemez.

Hap yazmak doktorun hapı yutmak hastanın daha çok rahatına gelir.

İş bir tansiyon hapı yazmakla da bitmez

Bu hastalara bir rapor çıkarılarak ilacını/ilaçlarını bedava alması sağlanır ve hasta artık ömür boyu ilaç kullanması gerektiği hakkında iyice tembihlenir hatta “ensesinde boza pişirilir“.

Tansiyon yüksekliğine yol açan etkenler devam ediyorsa zamanla tek ilaç yetmez olur, buna ikinci ve üçüncüler de eklenmeye başlar. 

Tabii ki bazı istisnalar dışında tansiyon ilaçlarının ölene kadar kullanılması diye bir şey yoktur.

Hayat tarzındaki yanlışları düzelten hastaların kan basınçları zamanla ilaç kullanmadan da normal sınırlarda seyretmeye başlar.

Hastalar takip edilerek ilk başlarda gerekli görülen ilaçların sayısı ve dozu azaltılabilir hatta ilaçlar tamamen de kesilebilir. 

Gelelim neticeye

Bu araştırma, yanlış ölçüm teknikleri sebebiyle milyonlarca kişiye yanlışlıkla yüksek tansiyon teşhisi konmuş ve bunlara gereksiz yere tansiyon ilacı verilmiş olabileceğini gösteriyor.

BİR: Tansiyon ilaçları ülkemizin en önemli yer altı zenginliklerinde olması yanında zaman zaman da gökten bedava da yağmaktadır. 

İKİ: Tansiyonun normal değerleri doktorların bedava ağırlandıkları tatil köyleri veya beş yıldızlı otellerde yapılan bayi toplantılarında namı diğer tıp kongrelerinde ilaç şirketlerinin stok durumlarına göre belirlenir. 

ÜÇ: Elbette hipertansiyon için mutlaka ve hem de ölene kadar ilaç kullanması gereken hastalar da vardır!

Makale: Comparison of outcomes for routine versus American Heart Association-recommended technique for blood pressure measurement (CORRECT BP): a randomised cohort study

Kaynak: https://www.thelancet.com/journals/eclinm/article/PIIS2589-5370(23)00396-6/fulltext

Okuma parçaları:

https://scitechdaily.com/surprising-factor-means-millions-could-be-misdiagnosed-with-high-blood-pressure/

https://www.heart.org/en/news/2023/11/09/where-and-how-you-sit-matters-when-getting-blood-pressure-taken-at-the-doctors-office

Resim: https://tekinakpolat.com/tansiyonu-dogru-olcmek/

İndependent Türkçe’ deki video: https://x.com/TurkishIndy/status/1729397925912928425?s=20

***

Siz de yorumunuzu paylaşın: