Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

Dikkat: Yazının sonunda ek var!

***

USA’ da yapılan bir araştırma, kolon ve rektum kanserlerinin yaşlılarda azalırken gençlerde arttığını gösteriyor.

Araştırmaya göre, artış devam ederse 2030’ da 20-34 yaş arasında olanlarda kanserler iki misli, 35-49 yaş arası olanlarda ise yüzde 28 artmış olacak.

Buna rağmen, 20-34 yaş arasında olanlardaki kolon ve rektum kanserleri tüm vakaların sadece yüzde 1’ ini ve 35-49 yaş arasındakiler de yüzde 7’ sini oluşturuyor.

Araştırmanın ürkütücü sonuçlarından biri de genç yaştakilerde “ilerlemiş kanserlerin” de artmakta olması.

Araştırma, bu artışın sebebini ortaya koyamıyor ama bu kanserlerin genç yaşlarda da görülebileceği ihtimalinin hesaba katılmasını gerektiriyor.

Milli Kanser Enstitüsü, 2014’ de USA’ da 96 bin 830 yeni kolon ve 40 bin kadar da rektum kanseri teşhis edilmesinin ve 50 bin 310 kişinin de bu sebepten ölmelerinin beklendiğini bildiriyor.

Amerikan Kanser Derneği de, kolon ve rektum kanserlerinin her 20 kişiden birinde görüldüğünü açıklıyor.

Kısa adı USPSTF olan Koruyucu Sağlık Hizmetleri 50-75 yaş arasındakilerin her sene gaitada gizli kan testi veya 10 senede bir kolonoskopi ile taranmalarını tavsiye ediyor.

JAMA Surgery’ de yayınlanan makalede taramalardaki artışa bağlı olarak şüpheli lezyonların kolonoskopi sırasında çıkarılmasıyla yeni kolon ve rektum kanseri teşhislerinin azaldığı vurgulanıyor.

Kanserler neden artıyor?

Bu araştırma kolon kanserlerindeki artışın sebebini incelemiyor ama genç insanlardaki artışın obezite, hareketsizlik ve yanlış beslenme gibi sağlıksız hayat şartlarından kaynaklandığı düşünülüyor.

Dışkıda kan gelmesi, dışkılama ihtiyatındaki değişiklik, anlam verilemeyen kilo kaybı gibi durumlarda kalın bağırsak kanserlerinin düşünülmesi gerekiyor.

Kalın bağırsak kanserlerinin gençlerde bizde de artıp artmadığını bilmiyoruz.

Gelelim neticeye

Bu araştırmaya dayanarak ailelerinde özellikle erken yaşta kanser olanlar dışında gençleri de tarama programlarına katmak doğru değil.

Sadece kolon değil birçok kanser türüne artık gençlerde de daha fazla rastlanıyor.

Asıl önemli olan sağlıklı hayat tarzına sıkı sıkı bağlanmak, yani güvenli gıdaları doğru şekilde yiyerek beslenmek, yeteri kadar hareketli olmak, sigara alkol kullanmamak ve güneş ışınlarından istifade etmek, düzenli uyku ve stresten uzak durmaktır.

Bu sayede sadece kanserlerden değil tüm hastalıklardan korumuş oluruz.

BİR: Sağlık hayat tarzından ayrılmamak

İKİ: Dışkıda kanama, kabızlık-ishal dönemleri ve dışkılama alışkanlığında düzensizlik gibi kanser belirtileri olanlarda kolonoskopi ihmal edilmemelidir.

ÜÇ: Mangal, tütsüleme, yağda kızartma ve işlenmiş etten kaçınmalı, sebze-salata-meyve gibi posalı gıda ağırlıklı beslenmeli, hazır ve katkı maddeli hiçbir şeyi yenmemelidir.

Kaynak: http://archsurg.jamanetwork.com/article.aspx?articleid=1920838

***

EK 1 (19.8.2021): Dana-Farber Kanser Enstitüsü ve Harvard TH Chan Halk Sağlığı Okulu tarafından yapılan son araştırma, diyet kaynaklarından daha yüksek miktarda D vitamini almanın genç yaşta başlayan kolon-rektum kanseri gelişimine karşı korunma sağlayabilir. Kaynak: https://news.harvard.edu/gazette/story/2021/08/vitamin-d-may-protect-against-young-onset-colorectal-cancer/

***

Siz de yorumunuzu paylaşın: