Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

***

Birmingham Üniversitesi ve Norwich Araştırma Parkı’ndan bilim adamlarının yaptığı araştırma, evlerde kullanılan temizlik maddelerinin içeriğinde bulunan triklozana karşı direnç ile antibiyotik direnci mekanizması arasında ilişki olduğunu ortaya koydu.

Araştırmada, kinolin antibiyotiklere karşı direnç geliştirmek için mutasyona uğrayan bir bakterinin, aynı zamanda triklozana karşı dirençli hale geldiği görüldü ve keşif “beklenmedik bir bulgu” olarak nitelendirildi.

Çalışmanın sonuçları Journal of Antimicrobial Chemotherapy dergisinde yayımlandı.

Kinolin antibiyotikler, insanların tedavisinde kullanılanlar arasında önemli yer tutuyor ve güçlü ilaçlar olarak sınıflandırılıyor.

Keşif, anti mikrobiyal direnç kazandıran triklozanın kullanımıyla ilgili endişeleri arttırırken, son on yılda marketlerde satılan anti mikrobiyal temizlik malzemelerindeki patlamaya dikkat çekildi.

Amerikan Gıda ve İlaç Kurumu geçen yıl ülkede anti bakteriyel sabun satışını, triklosan ve triklokarbon ile ilgili bilimsel çalışmaların ardından yasaklamıştı.

Daha önce yapılan araştırmalarda, triklosan ile insan ve hayvan sağlığı bozuklukları arasında bazı bağlantılar keşfedilmişti. Kimyasalın, insan bağırsaklarındaki mikrobiyomu değiştirdiği ortaya çıkmıştı.

Avrupa Birliği (AB) ülkelerinde de hijyen ürünlerinde bu maddenin kullanımına yasak getirilmişti.

Öte yandan, diş eti hastalıklarına sebep olan bakterilere karşı etkili olduğuna inanılan triklozanın diş macunlarında sıklıkla kullanılmaya devam edildiği belirtiliyor.

Kaynak: http://www.trthaber.com/haber/saglik/antibiyotik-direnci-dezenfektanlarla-bagdasiyor-322748.html

***

EK 1 (25.1.2023):  How antidepressants help bacteria resist antibiotics. A laboratory study unravels ways non-antibiotic drugs can contribute to drug resistance.

Guo’s group and other teams also observed that antidepressants — which are among the most widely prescribed medicines in the world — killed or stunted the growth of certain bacteria. They provoke “an SOS response”, Guo explains, triggering cellular defence mechanisms that, in turn, make the bacteria better able to survive subsequent antibiotic treatment.

In a 2018 paper, the group reported that Escherichia coli became resistant to multiple antibiotics after being exposed to fluoxetine³, which is commonly sold as Prozac. The latest study examined 5 other antidepressants and 13 antibiotics from 6 classes of such drugs and investigated how resistance in E. coli developed.

In bacteria grown in well-oxygenated laboratory conditions, the antidepressants caused the cells to generate reactive oxygen species: toxic molecules that activated the microbe’s defence mechanisms. Most prominently, this activated the bacteria’s efflux pump systems, a general expulsion system that many bacteria use to eliminate various molecules, including antibiotics. This probably explains how the bacteria could withstand the antibiotics without having specific resistance genes.

But exposure of E. coli to antidepressants also led to an increase in the microbe’s mutation rate, and the subsequent selection of various resistance genes. Although in bacteria grown in anaerobic conditions, levels of reactive oxygen species were much lower and antibiotic resistance developed much more slowly.

Moreover, at least one antidepressant, sertraline, promoted the transfer of genes between bacterial cells, a process that can speed up the spread of resistance through a population. Such transfer can occur between different types of bacteria, allowing resistance to hop between species — including from harmless bacteria to pathogenic ones.

Kaynak: https://www.nature.com/articles/d41586-023-00186-y

***

EK 2 (5.11.2025): Parasetamol, ibuprofen, diklofenak, tramadol gibi yaygın kullanılan ağrı kesici, ateş düşürücü ilaçlar, antibiyotiklerle aynı anda alındıklarında bakterileri etkileyerek bakterilerin antibiyotik direncini değiştirebiliyor. Bazı durumlarda antibiyotiği daha etkisiz hale getirirken, bazı durumlarda da etkisini artırabiliyor. İki ilacın aynı anda kullanılmasının bile riskleri olduğuna göre, siz varın günde 10-15 ilaç içen hastaların başlarına gelebilecekleri tahayyül edin.

Kaynak: https://www.nature.com/articles/s44259-025-00144-w

Makale: The effect of commonly used non-antibiotic medications on antimicrobial resistance development in Escherichia coli

***