Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

Halk arasında zatürre aşısı olarak bilinen pnömokok aşıları vücudu S. pneumoniae bakterisinin sebep olduğu enfeksiyonlara karşı korumak için uygulanıyor.

Bunların başlıca iki türü var: Pneumovax 23 ve Prevnar 13.

Prevnar 13 ve Pneumovax 23 nedir?

Prevnar 13 bakterinin polisakkaritlerini CRM197 adı verilen bir proteine bağlar.

Kovalen bağlanma olarak bilinen bu süreç sayesinde bakteriler vücutta kolonize olmadan önce bulunur ve parçalanır.

Her bir S. p. türü için kovalen bağlanma yaratmak etkili olmakla beraber teknik olarak zaman alıcı ve de pahalıdır.

Konjüge aşılar olarak bilinen bu aşılar ayrıca da hedeflenen her bakterinin vücuda zarar versin veya vermesine bakılmadan elimine edilmesini sağlar.

Pneumovax 23 adıyla bilinen diğer aşı ise en sık rastlanan 23 Pneumoniae türünün polisakkaritlerini ihtiva eder ama polisakkaritler kovalen bağlanmadıkları için yarattığı immün cevap Prevnar kadar kuvvetli değildir.

Yeni pnömokok aşısı nasıl etki ediyor?

Yeni geliştirilen aşı yöntemi ise bakteriye sadece kolonize olmaktan ayrılıp hastalık yapmaya başladığı zaman etkili oluyor.

Bu çok önemli bir husus çünkü zararsız bakterilerin oldukları yerde bırakılması, diğer zararlı bakterilerin onların yerlerini almasını önlüyor.

CDC’ ye göre, bugünkü aşılamaların kapsama alanına girmeyen ve zatürre, menenjit, orta kulak iltihabı yapan S. p. türleri en fazla yüzde 10 kadardır.

Lȃkin, bu az görülen türlerin aşılama ile hedeflenen 23 türün yerini alma endişesi vardır.

Yeni aşı Prevnar ile kıyaslanabilecek derecede kuvvetli bir bağışıklık sağladığı gibi daha geniş bir immün cevap bakımından Pneumovax gibi de etkilidir.

Burada, lipozom adı verilen, polisakkaritler için depo görevi gören yağdan yapılan içi sıvı ile dolu oluşumlar kullanılıyor.

Polisakkaritler kovalen bağlanmadıkları için lipozom tüm S. Pneumoniae türlerini tanıyan polisakkaritleri barındırıyor.

Araştırmada lipozomların yüzeyine proteinler eklenerek polisakkaritlerle beraber daha etkili olmaları sağlandı.

Fare ve tavşanlarda yapılan deneylerde yeni aşının S. Pneumoniae’ nin bilinen 90’ dan fazla türünden 72’ sine karşı etkili bağışıklık cevabı oluşturduğu tespit edildi.

Bu yöntemin insanlarda uygulanabilir hale gelmesi için üzerinde daha çok çalışılması gerekiyor.

Gelelim neticeye

Prevnar ve Pneumovax gibi aşılarla 90’ dan fazla türü olan S. p. bakterilerinin bir kısmına karşı bağışıklık sağlamak kulağa hoş gelmekle beraber, bunun riskleri de vardır.

Aşı kapsamında yer almayan türlerin yaygınlaşması ve bunların daha “virülan” yani daha ağır hastalık yapıcı hȃle dönüşmeleri mümkündür.

Vücutta hastalık yapmadan bulunan (kolonize olmuş olan) bakteriler hastalık yapan “patojen bakterilere” karşı koruma sağlarlar, bunları aşılarla ortadan kaldırmaya çalışmak vücuda fayda değil zarar verir.

Yeni aşı hakkında konuşmak için henüz çok erken.

Bakterilerle yok ederek sağlıklı olunamayacağını, onlarla beraber dostça yaşamak gerektiğini, asıl mühim olanın bağışıklık sistemini yerinde tutmak ve güçlendirmek, hiç değilse zayıflamasına meydan vermemek olduğunu hatırlatmak isterim.

Kaynak: http://advances.sciencemag.org/content/3/10/e1701797.full

Yazı için 4 yorum yapılmış:

1. İnci dedi ki:

   13 Ocak 2018, 11:31

   Bu aşıyı öneriyor musunuz anlamadım

2. muhittin dedi ki:

   13 Ocak 2018, 23:34

   babama bu aşıdan yapıldı ama hiç faydası olmadı aynı sene içinde zatüreden vefat etti. sanırım boşa yapıldı.

3. Sevim orhan dedi ki:

   14 Ağustos 2020, 23:41

   2 yıl önce zatürre geçirdim. Tedbir amaçlı bugün oldum. Çok şiddetli kol ağrısı var.Doktoruma güveniyorum.

4. Elif gransit dedi ki:

   06 Kasım 2020, 14:37

   Oğlum beyin ameliyatı geçirdi ve vuruasi.gereken iğnesi var ama bulamıyoruz pneumovax23 onerdiler hiç bir yerde bulamıyoruz ?

Siz de yorumunuzu paylaşın: