Görsel ve yazılı yayın organları ve sosyal medyada yaygın şekilde “kolesterol geçekleri-yalanları” denilerek bilimsel dayanağı olmayan yayınlar giderek artmaktadır. Güçlü bir şekilde taraftar bulan ve sempati kazanan bu yayınlar, kamuoyunu yanlış yönlendirmektedir. Türk Kardiyoloji Derneği (TKD) olarak, bu yayınların halkımızın kalp-damar sağlığını ciddi şekilde attığı risk karşısında duyduğumuz kaygıyı bilimsel kanıtlarla halkımıza ve kamuoyuna sunmak bizim görevimizdir. Nitekim Sağlık Bakanlığı da açıklamalarında bu yayınların tehlikesine karşı TKD ile benzer bir duyarlılık göstermiştir.
Kolesterolün ateroskleroz dediğimiz damar sertliğine yol açtığı, damarı tıkayan pıhtının oluşumuna giden süreçte plak içeriğinde yer aldığı ilk kez 1913’de gösterilmiştir (1,2) ve hala tıbbın en önemli 10 keşfinden biri kabul edilmektedir (2,3). 100 yılı aşkın süredir insanoğlu, kan kolesterol yüksekliğinin kalp-damar hastalıklarının gelişimi için önemli bir risk faktörü olduğunu bilmektedir. Kanda kötü kolesterol olarak bilinen LDL-Kolesterolün yükselmesinin kalp krizleri gelişimindeki rolü artık bir hipotez değil, kanıtlanmış bir bilimsel gerçektir (2). Bu bilimsel kanıtları kısaca özetlersek:
1.Damarı tıkayan aterom plaklarının içinde kolesterol vardır ve plağın içindeki kolesterol miktarı doğrudan kan LDL-kolesterol düzeyi ile paraleldir. Bir plağın içinde ne kadar çok kolesterol varsa, o plağın yırtılıp kalp krizine yol açması o kadar yüksek oranda gerçekleşmektedir.
2.Doğada bazı hayvan türlerinde kalp-damar hastalıkları görülmemektedir. Ama bu hayvanları (örn deney fareleri) aşırı kolesterolden zengin gıdalarla beslendiğinde 2-3 hafta gibi kısa sürede damarlarında yağlanma ve plaklar gelişmekte, ve bu hayvanlarda zamanla damar tıkanıklıkları oluşmaktadır. Bu deneysel damar tıkanıklıkları modelleri, dünyanın her yerinde laboratuvarlarda ilaçların etkilerini görmek için kullanılmaktadır (4).
3.Epidemiyolojik ve toplum çalışmaları, yüzbinlerce insan üzerinde kan LDL-Kolesterol düzeylerindeki artışın doğrudan kalp damar hastalığı ve bunlara bağlı ölümlerle ilişkili olduğunu göstermiştir. Üstelik kan LDL-kolesterol düzeyi ile kalp damar hastalığı gelişme riski paralel artmaktadır (5).
4.Kolesterolün kalp-damar hastalıklarına yol açtığının şüphesiz en büyük kanıtı Ailevi Hiperkolesterolemi (AH) hastalığıdır (6,7,8). Genetik olan bu hastalıkta karaciğerde kolesterolün kandan uzaklaştırılmasını sağlayan mekanizmalardaki eksiklik nedeniyle kan LDL-K düzeyi çok yüksektir. Ülkemizde sık görülen genç kalp krizleri ve erken ölümlerde AH yani LDL-kolesterol yüksekliği çok önemli bir etkendir. Sadece kolesterol yüksekliği nedeniyle bu insanlar erken yaşta kalp krizi geçirmektedirler. Homozigot dediğimiz yani hastalığı hem anne hem de babalarından alanlarda, kalp krizleri 10 yaş öncesi dönemde başlamakta ve kan kolesterol düzeyleri düşürülmezse bu çocuklar, 30 yaşına ulaşamadan ölmektedirler. Heterozigot olarak adlandırdığımız yani hastalığı tek ebeveynden alanlarda (ya anne ya da babadan) ise kalp krizleri 30’lu yaşlardan itibaren görülmektedir (7). Genetik olmasına rağmen AH ülkemizde çok sıktır. Her 100 ila 300 kişiden beri AH hastasıdır (9). AH’de genetik sorunun kaynağı olan kolesterol metabolizmasının ayrıntılarını ortaya çıkaran Michael Brown ve Joseph L. Goldstein bu çalışmalarından dolayı 1985 Nobel Tıp ödülüne layık görülmüşledir.
5.İster genetik, ister çevresel nedenli olsun kolesterol yüksekliği, lipit düşürücü tedavi ile düşürüldüğünde kalp-damar hastalıklarının gelişim riski de azalmaktadır (10,11,12). Kolesterol düşürücü tedavi ister ilaçla yapılsın (statinler, ezetimib vb) ister diğer yöntemlerle (plazmaferez-kandan kolesterol süzülmesi vb) kalp-damar hastalıklarında azalma sağlanmaktadır. Son 30 yılı aşkın sürede yüzbinlerce insanda, kolesterol düşürücü olarak kullanılan statinlerin kalp-damar hastalığı gelişimini azalttıkları, sağkalımı (hayatın uzaması) artırdıkları gösterilmiştir. Üstelik, aspirin de dahil hiçbir ilaç için statinlerde olduğu kadar bilimsel çalışma sonucu yoktur. Bunun da ötesinde, yan etki sıklığı açısından da, sanıldığının aksine, tüm çalışmalarda düşük oranda yan etki bildirilmiştir.
Bu bilimsel çalışmalardan elde edilen sonuçlar doğrultusunda tüm kılavuzlar, kan kolesterol yüksekliğini kalp-damar hastalığı gelişimi için birincil risk faktörü olarak tanımlamakta ve bu hastalıklarından korunma için kan LDL-kolesterol düzeylerinin düşürülmesi gerektiğini vurgulamaktadır (12). Hatta kılavuzlar, kalp-damar hastalığı olanlarda LDL- kolesterol düzeylerinin sağ-kalımı artırmak (hayatı uzatmak) amacıyla mutlaka 70 mg/dl düzeyinin altına indirilmesini önermektedirler.
Bu kılavuzlar, aynı zamanda kan LDL-kolesterol düzeylerini yükselten beslenme şeklinin de (esas olarak doymuş yağlardan – hayvansal ve katı yağlar) kesinlikle zararlı olduğunu belirtmektedirler. İnsan sağlığı için son derece zararlı olduğu bilinen karbon hidrattan zengin beslenme şeklinin yerine yağlı beslenmenin önerilmesi de yine halkımızda yanlış algılamaya yol açmaktadır. Günümüz bilimsel verileri karbonhidratlar kadar doymuş yağların (hayvansal ve katı yağların) da zararlı olduğunu ortaya koymuştur. Bu nedenle bunların yerine başta zeytinyağı olmak üzere sıvı yağların tüketilmesi gerekmektedir (13).
Sonuç olarak LDL- kolesterol yüksekliği, damar sertliği dediğimiz aterosklerozu hızlandıran ve tetikleyen en önemli risk faktörüdür. Tüm tedavi kılavuzları kalp-damar hastalıklarına karşı korunmak için LDL- kolesterol düzeylerinin düşürülmesini gerektiğini belirtmektedir. Bu bilimsel gerçeklere rağmen ülkemizde maalesef medyadaki “kolesterol yararlıdır – statinler zararlıdır” şeklindeki gayrı bilimsel yaklaşımlar, hastalarımızda telafisi olmayan ilaç kesimlerine yol açmaktadır. Statin grubu kolesterol düşürücü ilaçların ara ara kesilmesinin bile kalp damar hastalıklarını ve bunlara bağlı ölümleri artırdığı gösterilmiştir (14). Toplum sağlığımız açısından ciddi bir tehdit olan bu yayınlara karşı tüm halkımızı duyarlı olmaya davet ediyoruz.
***
EK 1 (15.7.2022): GÜL TEMEL “1-) “MARGARİN YE, KALBİNİ SEV” diyenler şimdi “AŞI OL, KALBİNİ SEV” diyor! Daha yakın döneme dek Türk Kalp Vakfı ve Türk Kardiyoloji Derneği’ne Becel, Sana gibi margarin markaları sponsor oluyor, bu derneğe, vakfa bağlı kardiyologlar kalp sağlığı için margarin yemeyi öneriyordu!”
2-) Bu margarin markaları tarafından fon akıtılan kardiyologlar, önerilerini sorgusuz sualsiz dinleyen insanların kalp damarlarının tıkanmasına, kalp krizleri geçirmelerine açıkça sebebiyet veriyordu. Ve şimdi hiç düşünmeden “aşı olun” önerisinde bulunmakta bir beis görmüyorlar!
3-) İddiaları şu: Eğer aşı olmasaydı Covid’e bağlı kalp krizi ve miyokardit oranları fazla olacaktı. HAYIR! “Aşı olmamış” Covid tanısı konan ve iyileşme gösterenlerde miyokardit ve perikardit insidansında artış gözlemlenmedi:
Makale adı: The Incidence of Myocarditis and Pericarditis in Post COVID-19 Unvaccinated Patients—A Large Population-Based Study
Kaynak: https://www.mdpi.com/2077-0383/11/8/2219
4-) Diğer bir iddiaları ise, “aşılar miyokardite sebep olmuyor, kalp krizlerini tetiklemiyor, olumsuz etkilere yol açmıyor.” HAYIR! Covid aşıları, miyokardit ve perikardit gibi kalp sorunlarını 44 kat artırıyor:
Makale adı: Age and sex-specific risks of myocarditis and pericarditis following Covid-19 messenger RNA vaccines
Kaynak: https://www.nature.com/articles/s41467-022-31401-5
5-) Dün sayısız kalp sorunlarının müsebbibi olan margarinler hakkında yalan söyleyenler, bugün kalp sorunlarına sebep olduğu kanıtlanmış aşılar hakkında da açıkça yalan söyleyebiliyor. Dün margarin şirketlerinden beslendiler, bugün aşı üreticileri tarafından besleniyorlar!
Kaynak: https://twitter.com/gulltemel/status/1547611494367367169?s=20&t=xDGNxW6VoZ22H9r7EY9pPQ
***
Trans yağlarının mısır şurubunun adının bile geçmediği bir açıklama. Çok bilimsel maşallah.
Bana göre halk sağlığına esas tehdit bu açıklamanın bizzat kendisidir. Bir tıp derneği, bilimsel bir kuruluş nasıl böyle algı operasyonu yapar aklım almıyor. Kalp krizlerinden ve ölümlerden bahset ama trans yağları, şeker, mısır şurubunu, insülin direncini, sigarayı, alkolü, stresi, uykusuzluğu, obeziteyi, diyabetin adını bile anma. Keşke dedikleri gibi olsa, yasaklardık hayvansal yağları, yumurtayı, yağlı peyniri…. dünyada kalp hastası kalmazdı.
Dernekte statin entoksikasyonu olduğunu tahmin ediyorum. Bunlar kolesterolleri sıfırlamışlar ve mentl konfüzyon yaşıyorlar.