Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

Dikkat: Yazının sonunda ek var!

***

Glukoz ve fruktoz moleküler formülleri (C₆H₁₂O₆) aynı olan heksoz şekerlerdir.

Diyetteki fruktoz, tatlı lezzetinin verdiği zevkle son iki yüz yılda 100 misli artmıştır ve USA’ günlük kalorinin yüzde 10 kadarı artık fruktozdan alınmaktadır.

Fazla miktarda fruktoz tüketimi metabolik hastalıkların müsebbibi olarak kabul görmektedir.

Epidemiyolojik çalışmalarda fazla miktarda fruktoz alımı ile obezite, karaciğer yağlanması, tip 2 diyabet, böbrek bozukluğu ve kalp-damar hastalıkları arasında kuvvetli bir bağlantı vardır ama bunun altında yatan biyolojik mekanizmalar tartışmalıdır.

Tatlı lezzeti tokluğu baskılar ve bundan dolayı da genel olarak yemeyi artırarak obezite ve onunla ilişkili hastalıklara zemin hazırlar.

Ayrıca, fruktoz ve glukozun metabolizmalarının farklı olması da metabolik hastalıkların ortaya çıkmasında önemlidir.

İzotoplarla işaretli fruktoz ve glukozun yendikten sonraki akıbetinin takip edildiği çalışmada fruktozun ince bağırsaklar tarafından fruktozu fosforize eden ketohekzokinaz enzimi vasıtasıyla temizlendiği tespit edildi.

İnce bağırsaklar fruktozu temizliyor ama…

Düşük miktarlardaki fruktozun yüzde 90 kadarı bu şekilde temizlenirken portal kanda eser miktarda fruktoz ve fazla miktarda fruktozdan kaynaklanan glukoz, laktat ve gliserat bulundu.

Kilo başına 1 gramdan fazla fruktoz alınması durumunda ise bağırsak emilim ve temizlemesinin baskılandığı, fruktozun karaciğer ve kolon mikrobiyotasına ulaştığı görüldü.

Bağırsaklardan fruktozun temizlenmesi hem fruktoza önceden maruz kalma hem de beslenme yoluyla artırılıyordu.

Bu bulgular, ince bağırsağın karaciğeri toksik fruktoz maruziyetinden koruduğunu göstermektedir.

Fazla miktarda fruktoz, karaciğer ve pankreas yağlanmasına yol açar!

Gelelim neticeye

Fruktozun hele de yüksek früktozlu mısır şurubunun ne kadar zararlı olduğunu Sağır Sultan da duyana kadar bıkmadan usanmadan tekrarlayacağız.

Herkese “tatlı” ama şekersiz bir hayat temenni ediyorum.

Kaynak: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1550413117307295

***

EK 1 (5.6.2022): Bağırsak bakterileri tarafından sentez edilen ve karaciğere ulaşan sfingolipitler, karaciğerde aşırı yağ birikimini hücre solunumunu iyileştirerek önlüyor.

Kaynak: https://www.cell.com/cell-host-microbe/fulltext/S1931-3128(22)00262-1

Makale adı: Host hepatic metabolism is modulated by gut microbiota-derived sphingolipids

***

Siz de yorumunuzu paylaşın: