HABERİNİZ OLSUN
ETİBBA DİYOR Kİ
DERDİME BİR ÇARE
TABİBAN-I CİHAN İÇÜN
BENİM ŞARKILARIM
SOĞUK BEYİN SAĞLIĞINA İYİ GELİYOR, ÖMRÜ UZATIYOR
Yeni araştırmada, orta dereceli soğuk havanın ömrü uzattığı ve yaşa bağlı hastalıklara duyarlılığı azalttığı tespit edildi.
Soğuk, yaşlanmayla ilişkili çeşitli hastalıklardan mesul olan zararlı protein birikimlerini parçalayan hücresel temizleme mekanizmasını (proteazom) harekete geçirerek etki gösteriyor.
Son yıllarda farklı model organizmalar üzerinde yapılan çalışmalar, vücut ısısı düştüğünde ortalama yaşam süresinin önemli ölçüde arttığını zaten göstermişti ama bunun mekanizması bilinmiyordu.
Araştırma, Köln Üniversitesi tarafından bir tür solucan (Caenorhabditis elegans) ve insan hücre kültürleri üzerinde yapıldı. Her ikisi de tipik olarak yaşlılıkta ortaya çıkan iki nöro-dejeneratif hastalığın genlerini taşıyordu: Amiyotrofik Lateral Skleroz (ALS) ve Huntington Kore’ si.
Her iki hastalık da, patolojik protein birikimleri olarak adlandırılan, zararlı ve hasar verici protein kümlerinin birikmesiyle karakterizedir.
Soğuğun, hasarlı proteinleri hücrelerden uzaklaştıran hücresel bir mekanizma olan proteazomların aktivitesine tesiri incelendi.
Her iki model organizmada da soğuk, protein kümelerini aktif olarak parçaladı ve proteinlerin toplanmasını önledi.
Proteazom aktivatörü PA28γ/PSME3’ün hem solucanda hem de insan hücrelerinde yaşlanmanın sebep olduğu eksiklikleri hafiflettiği belirlendi.
Sıcaklıkta ılımlı bir düşüş bile proteazomu hücre temizleme aktivitesini aktive etmek için uyarıyor, bu da yaşlanma ve yaşlanmayla ilişkili hastalıklar üzerine olumlu etki yapıyor.
Yaşlanma, Alzheimer, Parkinson, Huntington ve ALS dahil olmak üzere protein birikmesiyle ilişkili çeşitli nörodejeneratif hastalıklar için önemli bir risk faktörüdür. Bu sonuçların diğer hayvan türlerinin yanı sıra yaşa bağlı diğer nörodejeneratif hastalıklar için de geçerli olması muhtemeldir.
Önemli bir bulgu da proteazom aktivitesinin, aktivatörün genetik aşırı ekspresyonuyla da artırılabilmesiydi. Bu sayede hastalığa yol açan proteinler, normal vücut sıcaklığı olan 37 santigrat derecede bile elimine edilebiliyor. Bu sonuçlar yaşlanma ve yaşlanmayla ilişkili hastalıklar için terapötik hedefler sağlayabilir.
Aşırı düşük sıcaklıkların organizmalar için zararlı olabileceği, vücut ısısındaki orta dereceli bir azalmanın ise çok olumlu etkileri olabileceği uzun zamandır biliniyor.
Mesela, soğuk, vücut sıcaklığı ortamın sıcaklığına göre değişen solucan, sinek veya balık gibi soğukkanlı hayvanların ömrünü uzatır. Ancak aynı durum, ortamları ne kadar soğuk ya da sıcak olursa olsun vücut sıcaklıklarını dar bir aralıkta koruyan memeliler için de geçerlidir.
Mesela, solucanlar 20 santigrat derecelik standart sıcaklıktan 15 santigrat derece daha soğuk bir sıcaklığa taşınırsa çok daha uzun yaşar.
Farelerde vücut sıcaklığındaki sadece 0,5 derecelik hafif bir düşüş, farelerin ömrünü önemli ölçüde uzatır. Bu, sıcaklık azalmasının hayvanlar âleminde uzun ömürlülükte merkezi bir rol oynadığı ve iyi korunmuş bir evrim mekanizması olduğu varsayımını destekliyor.
İnsanlarda bile vücut sıcaklığı ile hayat süresi arasında bir korelasyon olduğu bilinir. Normal insan vücut sıcaklığı 36,5 ila 37 santigrat derece arasındadır. Vücut sıcaklığının 35 derecenin altına aniden düşmesi hipotermiye yol açarken, insan vücut ısısı gün içerisinde hafif dalgalanır, hatta uyku sırasında 36 dereceye kadar serin bir sıcaklığa ulaşır.
İlginç bir şekilde, daha önce yapılan bir araştırma, insan vücut sıcaklığının Sanayi Devrimi’nden bu yana her on yılda bir 0,03 santigrat derece düştüğünü ortaya koymuştu bu da son 160 yılda insanlarda beklenen hayat süresinin giderek artmasıyla muhtemel bir bağlantısı olduğunu düşündürüyor.
Gelelim neticeye
BİR: Bu, solucan ve hücreler üzerinde yapılan bir araştırmadır ve dolayısıyla da elde edilen neticenin aynen insanlar için de geçerli olacağını söylemek mümkün değildir.
İKİ: Böyle bir araştırmanın sonuçları ancak insanlar üzerinde de yapıldıktan ve benzer bulgulara eriştikten sonra değer taşıyacaktır.
Makale: Cold temperature extends longevity and prevents disease-related protein aggregation through PA28γ-induced proteasomes
Kaynak: https://www.nature.com/articles/s43587-023-00383-4
Araştırmayla ilgili haberler:
https://medicalxpress.com/news/2023-04-cold-beneficial-healthy-aging.html
https://www.medscape.com/viewarticle/992491
***
