HABERİNİZ OLSUN
ETİBBA DİYOR Kİ
DERDİME BİR ÇARE
TABİBAN-I CİHAN İÇÜN
BENİM ŞARKILARIM
SUNİ TATLANDIRICI ERİTRİTOL KALP KRİZİ VE FELÇ RİSKİNİ ARTIRIYOR
Şekerlemelerden enerji içeceklerine, protein barlardan süt ürünlerine ve vitaminli sulardan kahvaltı gevreklerine kadar sayısız yiyecek ve içecekte bulunan eritritolün, beyin kan damarı sağlığını korumak için gerekli olan hücresel işlevleri bozabildiği gösterildi.
Bulgular, eritritolün oksidatif stresi artırdığını, nitrik oksit sinyallemesini bozduğunu, vazokonstriktif peptit üretimini artırdığını ve insan beyninin mikrovasküler endotel hücrelerinde pıhtı çözme kapasitesini azalttığını gösteriyor.
Eritritol ayrıca pentoz fosfat yoluyla glikoz ve fruktozdan endojen olarak sentezlenir ve bu da bazal seviyeleri hem diyet hem de metabolik etkilere tabi tutar.
Araştırma nasıl yapıldı?
İnsan serebral mikrovasküler endotel hücrelerinin kültürü yapıldı ve bunlar üç saat tipik bir içeceğin içilmesine eşdeğer miktarda eritritole maruz bırakıldı.
Hücrelerin kendilerine ve çevre dokulara zarar verebilecek %75 daha fazla bileşik ürettikleri, ayrıca kan damarlarının gevşemesine yardımcı olmak için kullanılan bir bileşiğin yaklaşık %20 daha azını ürettikleri, bu da daha fazla kanın akmasını ve pıhtı riskini en aza indirmesini sağladı.
Eritritolün pıhtıları çözebilen ve felçleri önlemeye yardımcı olabilen t-PA adı verilen pıhtı çözücü bir proteinin üretimini azalttığını belirttiler.
Bu sonuçlar, tatlandırıcının ‘potansiyel olarak iskemik felç riskinin artmasına katkıda bulunduğunu gözler önüne seriyor.
Teknik açıklama
Hücresel analizler oksidatif stresi, antioksidan protein ekspresyonunu, nitrik oksit biyoyararlanımını, endotelin üretimini ve fibrinolitik kapasiteyi ölçtü.
Süperoksit dismutaz-1 (SOD-1), katalaz, endotelyal nitrik oksit sentaz (eNOS), fosforile eNOS, endotelin-1 (ET-1) ve doku tipi plazminojen aktivatörünün (t-PA) ekspresyonunu ölçmek için kapiler elektroforez immünoassay ve ELISA kullanıldı.
Eritritol’e maruz kalan hücreler oksidatif streste önemli bir artış gösterdi. Reaktif oksijen türleri seviyeleri tedavi edilmemiş kontrollere göre yaklaşık %75 arttı.
Antioksidan savunma belirteçleri de yükseldi, SOD-1 ekspresyonu yaklaşık %45 ve katalaz yaklaşık %25 arttı.
Eritritol’ e cevap olarak nitrik oksit üretimi yaklaşık %20 azaldı. Toplam eNOS ekspresyonu değişmeden kalsa da enzimatik aktivasyonla ilişkili olan Ser1177 bölgesindeki fosforilasyon yaklaşık %33 düştü.
Buna karşılık, inhibitör Thr495 bölgesindeki fosforilasyon yaklaşık %39 arttı.
Başka bir testte, eritritol ile tedavi edilen hücrelerde trombin uyarımına yanıt olarak t-PA salınımı azaldı ve bu da fibrinolitik cevabın azaldığını gösteriyor.
Araştırmacılar, eritritolün beyin endotel sağlığını korumak için hayati önem taşıyan birden fazla mekanizmayı bozduğu sonucuna varıyor.
Sonuçlar akut in vitro şartlarla sınırlı olsa da, bulgular eritritol ile yüksek felç riski arasındaki önceki epidemiyolojik ilişkilerle uyumludur.
Yazarlar, eritritole tekrarlanan diyet maruziyetinin serebrovasküler sonuçlar taşıyıp taşımadığını açıklığa kavuşturmak için klinik çalışmalara ihtiyaç duyulduğunu belirterek, uzun vadeli ve in vivo modeller kullanılarak daha fazla araştırma yapılmasını tavsiye ediyor.
Bu katkı maddesinin yüksek plazma konsantrasyonlarını artan kardiyovasküler ve serebrovasküler olaylarla ilişkilendiren epidemiyolojik çalışmalar da var.
ABD ve Avrupa kohortlarında, bilinen kardiyo-metabolik risk faktörlerinden bağımsız olarak dolaşımdaki eritritol ile kalp krizi ve felç ensidansı arasında pozitif ilişkiler tespit edilmiştir ama bu bağlantının mekanizması belli değildir.
Gelelim neticeye
Emniyetli oldukları iddiasıyla hazır gıdalara konan katkı maddelerinin ne kadar zararlı oldukları bunlardan milyonlarca insan zarar gördükten sonra anlaşılıyor.
Üstelik eritritol bir tatlandırıcı, gıdayı daha cazip kılıyor ama beslenme değerine hiçbir katkısı yok.
Bu da yetmiyor, felç ve kalp hastalıklarına zemin hazırlıyor.
Makale: The Non-Nutritive Sweetener Erythritol Adversely Affects Brain Microvascular Endothelial Cell Function
Kaynak: https://journals.physiology.org/doi/abs/10.1152/japplphysiol.00276.2025
Araştırmanın medyadaki haberleri:
https://medicalxpress.com/news/2025-06-major-sugar-substitute-impair-brain.html
***
