Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

Tüm dünyada en çok satılan ilaçların başında halk arasında kolesterol ilacı olarak bilinen statinler geliyor.

Karaciğerde kolesterol yapımını yüzde 30-50 oranında azaltarak etki gösteren bu ilaçlar hem bilinen kalp hastalığı olan ve hem de kalp damar hastalıkları bakımından yüksek risk grubunda yer alan kişilerde bu hastalıklarının tedavisi ve önlenmesi için yaygın olarak kullanılıyor.

Bu ilaçların plasebo ile kıyaslandığında koroner kalp hastalığı olan kişilerde sadece ateroskleroza bağlı komplikasyonları değil tüm sebeplere bağlı ölümleri de azalttığını gösteren pek çok araştırma var. 

Buna dayanılarak statinlerin kalp damar hastalıkları için yüksek risk taşıyanlarda da faydalı olacağı iddia edilir ama bu ilaçların koroner kalp hastalığı hikâyesi olmayanlarda sebep olabilecekleri yan tesirlerin, sağlayabilecekleri faydadan çok daha büyük olacağı görüşünde olanlar da vardır.

Bundan önceki yazımda bahsettiğim JÜPİTER çalışmasında LDL-kolesterolü %130 mg’ dan az ve yüksek duyarlıklı-CRP’ leri %2’ den fazla olanlarda statinlerin tüm sebeplere bağlı ölümleri yüzde 20 oranında azalttığı bildirilmişti ama bazı bilim adamları bunu tesadüfe veya abartılmış gözleme bağlayarak karşı çıkıyorlar.

Bu yazımda statinlerin etkili olmadığını ortaya koyan önemli klinik araştırma ve meta-analizlerden bahsedeceğim.

VARAN BİR

Statinlerin, kalp damar hastalığı hikâyesi olmayan fakat orta veya yüksek risk grubunda bulunanlardaki etkinliğini belirlemek amacıyla toplam 65.229 kişiyi kapsayan 11 klinik çalışmanın değerlendirildiği meta-analizde ortaya çıkan gerçek şudur:

Ortalama olarak 3.7 senelik statin tedavisi tüm sebeplere bağlı ölümlerde bir azalma sağlamamıştır.

VARAN İKİ

Statinlerin kalp yetersizliği olanlardaki etkinliğini belirlemek için
İtalya’ da 357 kalp ve iç hastalıkları merkezinde yapılan araştırmada günde 10 miligram rosuvastatin alanlarda klinik gidişin değişmediği ortaya çıktı.

VARAN ÜÇ

Statinlerin yüksek kalp-damar hastalığı riskine sahip olan ve diyalize giren hastalardaki etkinliğini belirlemek için düzenlenen ve kan diyalizi yapılan 2.776 hasta üzerindeki milletlerarası bir çalışmada günde 10 miligram rosuvastatinin etkinliği araştırıldı.

Ortalama olarak 3.8 sene takip edilen hastalarda ilacın LDL-kolesterolü azaltmasına rağmen ne kalp krizi ve felçlerde ve ne de kalp damar hastalıklarına bağlı ölümlerde bir azalma olmadığı ortaya çıktı.

VARAN DÖRT 

Tip 2 şeker hastalığı olan ve diyalize giren 1255 hastada yapılan çok merkezli bir çalışmada atorvastatin isimli kolesterol ilacının etkinliği araştırıldı.

Dört hafta sonra ilaç alan hastalarda LDL-kolesterolün yüzde 42 oranında almayanlarda ise yüzde 1.2 oranında azaldığı tespit edildi. 4 sene süreyle takip edilen hastalarda kolesterol düşürücü ilaç alanlarda kalp krizi ve felçlerde de kalp damar hastalıklarına bağlı ölümlerde plasebo grubuna göre bir farklılık bulunmadı.

VARAN BEŞ

2.410 tip 2 şeker hastasında 10 miligram atorvastatinin kalp damar hastalıklarının önlenmesindeki etkinliği 4 sene süren bir çalışmada araştırıldı.

İlaç alan grupta LDL-kolesterol seviyesinin plasebo grubuna kıyasla ortalama olarak yüzde 29 oranında azaldığı belirlendi fakat insüline bağımlı olmayan bu hastalarda statin tedavisinin bir faydası olmadığı ortaya çıktı.

Gelelim neticeye

Kolesterol düşürücü ilaçların kanda LDL-kolesterolü düşürdüğüne şüphe yok ama gel gelelim ki bu düşüş ne kalp krizlerini ne felçleri ve de bunlara bağlı ölümleri önlemede bir işe yaramıyor.

O zaman da insan haklı olarak soruyor. Ne anladım ben bu ilaçlardan?

KAYNAKLAR

1. http://archinte.ama-assn.org/cgi/content/short/170/12/1024
2. http://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(08)61240-4/fulltext
3. http://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa0810177
4. http://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa043545
5. http://care.diabetesjournals.org/content/29/7/1478.abstract?ijkey=65e5b6148f5a27f5fa294764a685b0b6ea8fbc9a&keytype2=tf_ipsecsha

Yazı için 7 yorum yapılmış:

1. ky dedi ki:

   18 Kasım 2011, 11:58

   BU İLAÇLARI YASAKLATAN NOBEL ALIR.
   Tüm dünyada en çok satılan ilaçların başında gelen statinler madem ki faso fiso ve dünya bu ilaçları boşuna alıyor, sayın hocamız ve ona inananlar öncülük yapsın ve bu grup kolesterol ilaçlarını yasaklatsın. Tüm dünyanın trilyonlarca doları bu faso-fiso ilaçlara yıllardır boşuna harcadığını ispat ederlerse Nobel ödülünü hak ederler. Böylece dünyadaki ekonomik kriz düzelir, milyarlarca dolarlık masraftan kurtulan SGK rahat nefes alır. Biz de gurur duyarız. Eczacılar, boşuboşuna ilaç satmaktan, doktorlar yazmaktan, hastalar da yutmaktan kurtulur. Yetkililer de vurdumduymazlıktan(!) kurtulur. Bir şey keşfetmekten Nobel ödülü alamıyoruz, belki keşfedilen bir ilacı yasaklatmaktan alabiliriz. Hadi bi gayret.

2. Metin Ugurlu dedi ki:

   18 Kasım 2011, 12:39

   Prof. Ahmet Aydın, Prof. Dr A Rasim Küçükusta, Prof.Dr Canan Karatay ve Biyolog Mevlüt Durmuş’u ben Nobele aday gösteriyorum. Zaten kolesterol yüksekliğinin gerçek bir yükseklik olmadığı, hücresel üretime dayanmadığı söyleniyor…benim Nobel adaylarım bunlar :)).

3. Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta dedi ki:

   18 Kasım 2011, 18:23

   Bahri Şenkal – 17.11.2011 23:39

   Sayın Hocam, haddim olmayarak sizi tebrik etmek istiyorum. Tıb dünyasında sadece rant derdinde olan uluslararası ilaç firmalarının oyunlarını bozacak sizin gibi cesur yüreklere çok ihtiyaç var. Allah razı olsun ve sayılarınızı artırsın.

4. Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta dedi ki:

   18 Kasım 2011, 18:24

   Hasan TOK – 18.11.2011 09:41

   Tıp konusunda şu analiz geçerlidir hocam.

   hastalanınca doktora gitmek lazım, çünkü, doktor para kazanacak
   yazdığı ilaçları almak için ezcaneye gitmek lazım, çünkü, eczacı ve ilaç firması para kazanacak,
   aldığın ilaçları kullanmaman gerek, çünkü seninde yaşaman lazım 🙂

5. Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta dedi ki:

   18 Kasım 2011, 18:24

   fuat ulusinan – 18.11.2011 11:35

   Kan tahlili ile yağ grubu sonuçlarım…………
   23.09.2011 04.11.2011
   Trigliserit 431 268
   Total kolesterol 300 288
   HDL kolesterol 34,9 40,5
   LDL kolesterol 172 155
   VLDL kolesterol 86,2 53,6
   1 – doktorumun vermiş olduğu LİPANTHLY 267 M ( fenofibrat ) ( lipid düzenleyici ) hiç KULLANMADIM.
   2 – iki tahlil arasında pek düzgün olmamakla beraber sabah-akşam aç karnına kaynatarak elde ettiğim ÇOBAN ÇÖKERTEN otunun suyunu içtim…..
   3 – yarından itibaren daha dikkatli kullanmaya ve yürüş yapmaya başlayacağım….. sağlıklı günler..
   Tarihe not düştüm………………

6. Yavuz Eryılmaz dedi ki:

   20 Kasım 2011, 12:49

   11-16 kasım 2011 tarihinde Orlando’da yapılan AHA toplantısında da hemen hemen ayni şeyler ” çevir kazı yanmasın” misali anlatılıp duruldu. Oralara gidecek kadar ekonomik gücüm yok ama, internetten izlediğim kadarıyla ilaç firmaları bu konuda gerçekten de oldukça sıkıntılar yaşıyorlar. Daha bir kaç gün önce Fuat Bey’in bahsettiği “fenofibrat” hakkında Amerikan FDA , bu ilacın kardiyovasküler hastalıklarda hiç bir koruyucu etkisi olmadığına dair uyarı yazısı geldi. Kaldı ki, bu ilaç safra kesesinden atıldığından kesesinde çamur veya taş olanlarda kullanılması oldukça sorunlar çıkarabilir. Öte yandan, son gelen yazılarda statinlerin “astım” hastalığını tetiklediği hakkında ilginç yazı ve yorumlar internette artmaya başlamıştır. Ama, ne yazıktır ki halkımız “kolestor” dedikleri illetten kurtulmak için polikliniklerde statin yazdırtmayı bir marifet saymaktadır. İkna etmeye çalışıp yazmadığınız takdirde hakarete veya saldırıya uğrarsınız, bu da yetmezse bakanlığa şikayet edilip müfettiş karşısında “ananın adı ne, babanın adı ne” gibi iltifatlara boğulursunuz. Ama, yapacak bir şey yok. Kumaş bu elbise bu..

7. Kemal Özkan dedi ki:

   21 Kasım 2011, 14:16

   Hocam saygılarımı sunarak bir kaç bir şey eklemek istiyorum. Bildiğim kadarıyla ilaç firmaları bir çalışma yapacakları zaman “clinical trials” isimli birime bildirmek zorundalar. Yoksa yapılan çalışmayı kullanamıyorlar ve uluslararası alanda geçerliliği olmuyor. clinicaltrials.gov isimli siteden çalışma olumlu ve ya olumsuz olsa da açıklanıyor. Statin lehine çıkan yüzlerce çalışma da var. Peki şimdi ne olacak? Kime inanılacak? Yayınladığınız kaynakların içerisinde yer alan Lancet’te statıni öven yüzlerce makale var.
   Benim fikrim şu; suistimal olmadığı müddetçe ilaçlar ve ilaç firmaları sağlık sektörünün temel taşıdır.Sektörde bulunan doktorundan, hemşiresine, eczacısından endüstri çalışanına herkes aynı geminin içinde bulunduğunu unutmamalı. Kirlenen değersizleşen maalesef aynı gemi oluyor.

Siz de yorumunuzu paylaşın: