Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

Dünyanın en büyük fast food restoranlarından biri olan Burgerking, hamburger ve whooper menülerinde at eti olduğunu itiraf etti (1).

Peki, at eti yenir mi, yemenin sağlığa bir zararı var mıdır?

Atı eti yenip yenmemesinin biri dini diğeri sağlık bakımından olmak üzere iki yönü var.

İşin dini yönü hakkında konuşmak haddim değil ama ben “sade bir vatandaş” olarak bilerek at eti yemek istemem.

Yediğim bir besinde at eti olduğunu “sonradan” öğrenirsem de çok rahatsız olurum.

Şimdi, fast food ürünlere tüketicilerin haberleri olmadan at eti karıştırılmış olmasının sağlık bakımından zararı olup olmadığına bakalım.

Her atın eti yenmez

Bizde ‘her kuşun eti yenmez” diye bir deyim vardır; bunu at için de söyleyebiliriz.

İsteyenler, yenmek üzere yetiştirilmiş atların etlerini yiyebilirler ve bunun sağlık bakımından hiçbir sakıncası da yoktur.

At eti, sığır veya koyun eti gibi birçok bakımdan “faydalı” bir besindir.

Bütün mesele başka amaçlar için yetiştirilen atların etlerinin yenmesinden kaynaklanmaktadır.

Atlara, İngilizce’ de kısaca “bute” denen “phenylbutazone” isimli kimyasal madde verilir.

Phenylbutazone tıpta “anti-enflamatuar” ilaçlardan grubunda yer alır ve etkili bir ağrı kesici ve iltihap gidericidir ve bir zamanlar ‘ilaç olarak da kullanılmıştır’.

Bu madde insanlarda ‘aplastik anemi’ adı verilen ve ölümcül olan bir kan hastalığına sebep olduğu anlaşıldıktan sonra ilaç olarak kullanımı yasaklanmıştır.

Aplastik aneminin bu ilacı kullanan her 30 bin kişinin birinde görüldüğü belirlenmiştir.

At etinde bulunabilecek phenylbutazone miktarı ilaç olarak alınmasına göre çok daha düşük dozdadır ama aplastik anemi riski gene de vardır.

Avrupa’ da kullanıldığı tespit edilen at etlerinin kaynağı meçhuldür ve bu atlara phenylbutazone verilmiş olması mümkündür ve nitekim yapılan testlerde bazı etlerde bu maddenin varlığı tespit edilmiştir.

Phenylbutazone nedir?

Phenylbutazone USA’ da piyasadan çekilmiştir ama Almanya’ da gut, kronik poliartrit ve ankilozan spondilit hastalıklarında özel durumlarda kullanılmaktadır.

İlaç aplastik anemi yanında diğer romatizmal ilaçlar gibi mide-bağırsak şikayetlerine de yol açabilir.

Phenylbutazone veterinerler tarafından atlardaki kas, eklem, kemik ve tandon iltihaplarında tüm dünyada yaygın olarak kullanılıyor.

Bu işi gören başka ilaçlar da vardır ama phenylbutazone çok ‘ucuz’ olduğu için tercih edilir.

Kısa adı FSA olan İngiliz Gıda Standartları Kurumu (British Food standart Agency) tarafından yapılan araştırmalarda at etlerinde en fazla kilo başına 1.9 miligram phenylbutazone tespit edildiği bildirildi.

Bu ilaç olarak alınana göre oldukça düşük bir miktar ve tedavi edici bir etki elde edebilmek için 100 kilo at eti yenmesi icap ettiği bildiriliyor ama phenylbutazone’ un düşük dozlarda da olsa alınmasının uzun vadedeki riskleri de bilinmiyor.

Gelelim neticeye

At eti dünyanın birçok memleketinde yeniyor ama bunların phenylbutazone veya başka ilaçlar bakımından mutlaka önceden test edilmeleri gerekiyor.

İnsanlara ‘sığır eti’ veya ‘domuz eti’ diye başka bir hayvanın etinin yedirilmesi sağlık için zararlı olmasa bile ahlâki değil.

İnsanların phenylbutazone ihtiva eden at etinden zarar görüp görmedikleri ileride ortaya çıkacaktır ve bunun da biri ‘aplastik anemi teşhisinde artış’ ve diğeri de ‘romatizmal şikayetlerde azalma’ şeklinde iki göstergesi olacaktır.

Kaynak:

1.  http://ahmetrasimkucukusta.com/2015/12/03/abur-cubur-ivir-zivir/burgerking-urunlerinde-at-eti-oldugunu-itiraf-etti/

Yazı için 1 yorum yapılmış:

1. Şefik Kurnaz dedi ki:

   04 Aralık 2015, 08:28

   Almanlar at etini severek bilerek isteyerek yerler. Orada at eti restoranları da vardır. Bilmeyenlere duyurulur.

Siz de yorumunuzu paylaşın: