Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

Kuzey Hindistan’ da (Muzaffarpur) 1995’ den bu yana her sene mayıs-haziran ayları arasında yüzlerce çocuğun ölümüne yol açan esrarengiz hastalığın sebebi anlaşıldı.

Daha çok fakir ailelerin o güne kadar tamamen sağlıklı olan çocuklarında görülen hastalık akut olarak havale ve mental durum değişiklikleriyle sıklıkla sabahın erken saatlerinde ortaya çıkıyor ve her üç çocuktan birinin ölümüne yol açıyordu.

Bu tablonun ensefalit (beyin iltihabı), tarım ilacı zehirlenmesi veya liçi meyvesi tüketimine bağlı olabileceği düşünülüyordu ama sayısız araştırmaya rağmen kesin sebep de risk faktörleri de tespit edilememişti.

Lancet’ de yayınlanan araştırmada ölümlere yol açan bu esrarengiz tablonun, liçi meyvesinde tabii olarak bulunan hipoglisin A ve MPCG (metilen-siklo-propil-glisin) isimli toksinlerin sebep olduğu hipoglisemi (kan şekeri düşüklüğü) ve metabolik bozukluktan kaynaklandığı gösterildi (1).

Hipoglisin A özellikle olgunlaşmamış liçi meyvesinde çok yüksek miktarlarda bulunuyor ve bunun bir de aç karına yenmesiyle kan şekeri hızla düşürerek çocuğun ölümüne kadar giden bir tabloya dönüşüyor.

Uzmanlar, çocuklara liçi meyvesi yedirilmemesi, mayıs-haziran döneminde çocuklara mutlaka akşam yemeği yedirilmesi ve şüpheli durumlarda çocuklara hemen şeker verilmesini tavsiye ediyorlar.

Ben de liçi yemiş ama sevmemiştim

Sicilya’ da semt pazarında görmüş merak edip yarım kilo almıştım (2).

Tam hatırlamıyorum ama yarım kilosu 3 Euro idi galiba.

Adının “ricini” olduğunu söylediler; bir başkası ise bu “litchi” demişti.

Meyvenin dış yüzeyinde pembe renkte diken benzeri oluşumlar var ama bunlar yumuşak dikenler.

Kabuğu kolayca soyulabiliyor ve altından soğana benzeyen, beyaz, kaygan bir tabaka çıkıyor.

Yemişin bu birkaç milimetre kalınlığındaki beyaz kısmı yeniyor.

Bu tabakanın hemen altında Malta eriğininkine benzeyen, tek kocaman kahverengi çekirdeği var.

Yenen beyaz tabaka tatlımsı ama zevkli bir tat değil, yerken gül rayihası alınıyor.

Doğrusunu isterseniz para verip aldım, ziyan olmasın diye  hepsini birkaç gün içinde yedim.

Durdukça yumuşamaya ve rengi solmaya, pembeden sütlü kahverengine dönmeye başlamıştı.

Bana göre, öyle olsa da bol bol yesek denecek türden bir yemiş değil.

Mesela karım Feryal bir tane yedi ve “Kalanını sen ye canım, yarasın” dedi, anlayın artık.

İyi bir şey olsa asla böyle yapmazdı.

Gelelim neticeye

Allah beni korumuş, ben de zehirlenebilirdim.

Kaynaklar:

1. http://www.thelancet.com/journals/langlo/article/PIIS2214-109X(17)30035-9/fulltext

2. http://ahmetrasimkucukusta.com/2015/03/30/yazilar/tip-yazilari/beslenme/davutoglunun-enerji-meyvesi/

Yazı için 1 yorum yapılmış:

1. Özge güneş dedi ki:

   04 Şubat 2017, 08:08

   Son derece lezzetlidir aslında Uzakdoğu’da bilenler zaten mevsiminde yer, mesela Filipinler de sezonu eylül ekimdir. Etli kısmı da dediğinizden fazla olduğu için olmamışını yediğinizi düşünüyorum. Kral meyvesi diye de bilinir. Olsa da yesek

Siz de yorumunuzu paylaşın: