KILAVUZLARI ENDÜSTRİDEN NEMALANAN UZMANLAR HAZIRLIYOR

Yazı Fontunu Büyült Yazı Fontunu Küçült Yazı Fontunu Sıfırla

Yayınlanma tarihi: 07 Kasım 2018

kasa fişi

Dikkat: Yazının sonunda ek var!

***

Klinik pratik kılavuzlarını hazırlayanların endüstriyle olan finansal menfaat münasebetlerinin devam ettiği bildirildi (1).

JAMA’ da yayınlanan iki araştırmaya göre yüksek hasılat yapan 10 ilaçla ilgili 18 kılavuzun 160 yazarından 91’ inin (yüzde 56.9) endüstri ile menfaat münasebeti var.

Araştırma, bunların 66’ sının bu münasebeti kılavuzlarda bildirdiğini , 21’ inin ise bunu gizlediğini gösteriyor.

Gizlenen menfaatin meblağı 10 bin dolar veya bunun üzerinde ve kılavuzların hiçbiri National Academy of Medicine’ nin standartları ile tam uyuşmuyor.

clinical practice guidelines conflicts of interest corruption ile ilgili görsel sonucu

Bu standartlar arasında yazılı bildirim, komite başka ve yardımcılarının menfaat münasebeti olmayanlardan atanması, menfaat münasebeti olan üyelerin sayısının en azda tutulması da var.

18 kuruldan 14’ ü endüstriden para alan uzmanlardan oluşuyor ve bunlardan 10’ u çok yüklü miktarda alanlar (1).

JAMA’ daki diğer makalede de gastro-enteroloji alanındaki 15 klinik kılavuzda 82 uzmandan 44’ ünün (yüzde 53) endüstriden para aldığı, bazıların aldığı meblağın çok yüksek olduğu ve bunlarının tümünün açıklanmadığı bildiriliyor.

Karatay diyor ki:

Prof. Dr. Canan Karatay kılavuz hakkında şunları söylüyor:

“Kılavuzun lügat anlamı yol gösteren demektir. Ancak medikal uygulamalar için düzenlenmiş olan kılavuzlar daha başka amaçlarla hazırlanmaktadır.

İleri sürülenin aksine bu kılavuzlar ABD’ de özellikle hekimleri korumak için hazırlanırlar, sandığımız gibi hastalar için hazırlanmaz. ABD’ de hekimlik, pasif hekimliktir yani hastaları iyileştirme, hastaları düzeltme  amacı ikinci plandadır. Hekimler, herhangi bir şikayet ve hukuki bir yargılama durumunda, bu kılavuzlar içinde hareket ettiklerini belirttikleri ya da ispat ettikleri zaman, savcı ve hakimler tarafından suçlanmıyorlar. Böylece yüksek miktarda tazminat ödemekten kurtuluyorlar”.

Gelelim neticeye

Bu araştırmalar, doktorların ilaç yazma alışkanlıklarını önemli ölçüde etkileyen kılavuzların hazırlanmasına katılan üyelerin önemli bir çoğunluğunun endüstriyle menfaat münasebeti içinde olmaya devam ettiklerini net olarak gösteriyor.

Bu, kılavuzların bağımsız, tarafsız ve bilimsel olmadıkları dolayısıyla da güvenilir olmadıkları mânâsına da gelir.

Kılavuzların, bilimsel yayın ve mutlaka uyulması gereken mukaddes metinler olduğunu iddia edenler biliniz ki bir türlü endüstriden nemalananladır.

Kaynaklar:

1.https://jamanetwork.com/journals/jamainternalmedicine/article-abstract/2708190

2.http://ahmetrasimkucukusta.com/2013/11/12/hakkimda/tedavi-kilavuzlarini-ilac-firmalari-hazirliyor/

***

Kılavuzlarla ilgili birkaç yazım:

http://ahmetrasimkucukusta.com/2010/09/15/yazilar/elestirel-yazilar/ilac-endustrisi/tip-endustrisinin-doktorlara-odemeleri-tam-aciklanmiyor/

http://ahmetrasimkucukusta.com/2012/01/05/yazilar/elestirel-yazilar/ilac-endustrisi/ilac-kilavuzlarini-endustriyle-cikar-iliskileri-olanlar-hazirliyor/

http://ahmetrasimkucukusta.com/2013/11/30/yazilar/elestirel-yazilar/ilac-endustrisi/ilaclar-gibi-kilavuzlar-da-endustri-urunu/

http://ahmetrasimkucukusta.com/2013/11/19/hakkimda/kilavuzlar-birer-kagit-parcasidir/

http://ahmetrasimkucukusta.com/2013/12/28/yazilar/tip-yazilari/kolesterol/ilac-kilavuzlari-ne-menem-bir-seydir/

http://ahmetrasimkucukusta.com/2014/01/13/misafir-yazar/amerikan-kalp-dernegi-halki-degil-endustriyi-koruyor/

http://ahmetrasimkucukusta.com/2014/02/03/yazilar/elestirel-yazilar/ilac-endustrisi/kalp-kilavuzu-binlerce-olume-yol-acmis-olabilir/

http://ahmetrasimkucukusta.com/2014/02/04/yazilar/elestirel-yazilar/ilac-endustrisi/kilavuz-toplu-katlima-mi-sebep-oldu/

***

EK 1 (30.5.2021): Menfaat münasebetlerini açıklamak doktorlar, bilim adamları ve politikacılar için bir görevdir. Çok sayıda doktor, bilim adamı ve politikacının saklayacak bir şeyi var. Kaynak: https://www.bmj.com/content/373/bmj.n1360
 
***
EK 2 (23.10.2022): HALUK VAHABOĞLU “Bu konuda bir kez daha söyleyeyim: öğretim üyeleri firmalarla çıkar ilişkisi içinde olabilir, yasaların çizdiği çerçevede bu bir suç değil Makale yazınca ve bir ortamda o firmanın ürünleri ile ilgili görüş beyan edince mutlaka ilişkini bildirisin”

“Kimse senin ilişkini ispat etmek zorunda değil, sen bildirmek zorundasın İlişkini bildirir sonra da görüşünü söylersin ilişki danışmanlık, ilaç/aşı tanıtma konuşması vd şekillerde olabilir yasaların müsaade ettiği çerçevede Gizlemek büyük kusurdur (belki de suç bilemem)”

“Aşı konusunda da önceden söylemiş idim, görüşüm şu şekildedir: Aşı konusu stratejik bir konudur mutlaka kamunun kontrolünde olmalıdır Zaman aleyhimize çalışıyor Turkovac girişimi olumlu fakat asıl çocukluk çağı aşıları ve LAV aşı teknolojisi kamunun denetiminde olmalıdır”

Kaynak: https://twitter.com/HalukVAHABOLU/status/1582637576745545728?s=20&t=ag3UmnyS0x_L__kBJWJ54w

***

EK 3 (6.12.2022): Hani şu birilerinin “taptığı” ve “bilimsel metin” zannettiği kılavuzlar var ya… Kılavuz hazırlayan komite üyeleri arasındaki çıkar çatışmalarının, kılavuz tavsiyelerinde önyargıya katkıda bulunduğu giderek daha fazla kabul görüyor.

Makale:  Managing risk from conflicts of interest in guideline development committees

Kaynak: https://www.bmj.com/content/379/bmj-2022-072252

***

EK 4 (26.10.2023): ABD’de yapılan araştırmaya göre, onkologları endüstriden nemalanan kanser hastalarının bazı tavsiye edilmeyen ve düşük değerli tedavileri alma ihtimalleri daha yüksek görünüyor. Bunun için araştırma yapmaya gerek var mıydı, bilemedim. 

Within some clinical scenarios, industry payments to physicians are associated with non-recommended and low value drugs. These findings raise quality of care concerns about the financial relationships between physicians and industry.

Kaynak: https://x.com/bmj_latest/status/1717335232142025071?s=20

Makale: Pharmaceutical industry payments and delivery of non-recommended and low value cancer drugs: population based cohort study

***

EK 5 (5.6.2024): JAMA: Sosyal medyada ilaç tanıtımı yapan doktorların çoğu ilaç şirketlerinden para alıyor

ABD’deki çeşitli kurumlardan tıp araştırmacıları tarafından yakın zamanda yapılan bir araştırma, sosyal medya platformu X (eski adıyla Twitter) üzerinden ilaç tanıtımı yapan doktorların önemli bir kısmının ilaç üreticileri tarafından maddi olarak tazmin edildiğini ortaya çıkardı.

JAMA’da yayımlanan çalışma, X’te ilaçları onaylayan doktorların çoğunun ilaç üreticilerinden ödeme aldığını ortaya koydu.

Araştırmacılar bu ödemeleri takip etmek için Medicare ve Medicaid Hizmetleri Merkezleri tarafından yönetilen Açık Ödemeler web sitesini kullandı. Bu platform, kullanıcıların ABD’de onay için ödeme alan doktorları ve bunların arkasındaki şirketleri belirlemelerine olanak tanıyor.

ABD’de ilaç reklamları yasal

Diğer birçok gelişmiş ülkenin aksine ABD, ilaç şirketlerinin sosyal medya da dahil olmak üzere çeşitli kanallar aracılığıyla ürünlerinin reklamını yapmalarına izin veriyor. Dahası, sağlık çalışanlarının bu reklamlarda yer alan ilaçları desteklemek için ödeme kabul etmeleri de yasal.

Araştırma ekibi, çalışmaları için birincil platform olarak X’e odaklandı. İlaç onayları yayınlayan 28 doktor belirlediler ve onay geçmişlerini keşfetmek için Open Payments web sitesindeki isimlerini çapraz referans aldılar.

Çoğu ödeme alıyor

İncelenen 28 doktordan 26’sı ilaç üreticilerinden, 24’ü ise özellikle destekledikleri ilaçlarla ilgili ödemeler almıştı. Ödemeler genellikle “konuşma” veya “danışmanlık” ücreti olarak kategorize edilmiş ve pek çok destek sponsorlu referanslar şeklinde olmuştu.

Çalışmaya katılan doktorlardan sadece birinin, destekledikleri ilacın araştırma ve geliştirmesine katkıda bulunmuş olması dikkat çekiciydi.

Bazıları ücretli onay uygulamasını etik dışı olarak görse de, araştırma ekibi tarafından vurgulandığı üzere bu uygulama yasal ve ruhsat statüsünü etkilemiyor.

Araştırma, sağlık çalışanları ile ilaç şirketleri arasındaki ilaç destekleri alanındaki karmaşık ilişkiyi vurguluyor ve şeffaflık ve sosyal medya platformlarında paylaşılan tıbbi tavsiyelerin güvenilirliği ile ilgili soruları gündeme getiriyor.

Kaynak: https://medimagazin.com.tr/hekim/jama-sosyal-medyada-ilac-tanitimi-yapan-doktorlarin-cogu-ilac-sirketlerinden-para-aliyor-111806

K: https://jamanetwork.com/journals/jama/article-abstract/2819356

Makale: Industry Payments to Physicians Endorsing Drugs and Devices on a Social Media Platform

***

EK 6 (20.7.2024): ABD’deki kardiyoloji akademisyenlerinin neredeyse dörtte üçü, eğitimlerini tamamlamadan bir yıl önce sektörden ödeme alıyordu.

JAMA’ da yayınlanan bir rapora göre, çoğu için bu durum mezun olduktan sonra da devam etti ki bu, onların gelecekteki uygulamalarını da etkileyebilir.

Makale: Most US cardiology fellows got industry payments before graduation, study finds

Kaynak: https://www.bmj.com/content/386/bmj.q1618

***

 

İlgili Diğer Yazılar:

Yazı için 2 yorum yapılmış:

  1. CANAN KARATAY dedi ki:
    07 Kasım 2018, 17:01

    Yanlız kılavuzları ilaç firmaları hazırlatmıyor. TIP FAKÜLTELERİNİN ders programlarını da, ilaç firmaları hazırlıyor.

    Harvard Tıp Faktesinde bu kanıtlanmıştır.

  2. Atilla Bayar dedi ki:
    08 Kasım 2018, 21:57

    İlaç şirketleri hiçbir şekilde yola getirilemezler. Bunlar devletlerden bile güçlüdürler.

Siz de yorumunuzu paylaşın: