Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

Dikkat: Yazının sonunda ek var!

***

Önce Hürriyet gazetesinin haberini okuyalım:

“18 yaşındaki Galatasaraylı genç futbolcu Berk Yıldız’ın kolundaki dövmeyi gören Başbakan, “Bu dövmeler ne ya? Niye böyle vücuduna zarar veriyorsun?” dedi.

Sözlerini, “Yabancılara aldanmayın. İleride, Allah muhafaza, cilt kanserine varıncaya kadar yapabilir” diye sürdüren Erdoğan, Fatih Terim’i de yanına çağırarak, aynı sözleri tekrarladı.

Genç futbolcunun dövmeleri silmek için Başbakan Erdoğan’a söz verdiği öğrenildi.”

Başbakanımız “yerden göğe kadar haklı“.

FDA da aynı şeyi söylüyor; siyah dövme mürekkebi içinde “cilt kanserini” tetikleyebilecek kurşun, nikel, titanyum gibi maddelerin yer aldığını bildiriyor.

Deriden emilen her türlü boyanın alerjilerden zehirlenmelere kadar çeşitli komplikasyonlara yol açabilmesi her zaman mümkün.

Steril şartlarda yapılmayan dövmelerin en büyük sakıncası B ve C tipi hepatit, AİDS, tetanos, tüberküloz, frengi gibi kan yoluyla bulaşan hastalıklara yol açması.

DÖVME YAPANLARI DÖVECEK DEĞİLİZ AMA…

Hakikaten, son yıllarda bir ‘dövme çılgınlığı’ yaşanıyor.

Özellikle de kadınların ta antik çağlardan beri bildikleri, uyguladıkları bu kendini süslenme sanatı, adeta salgın bir hastalık gibi tüm dünyada hızla yayılıyor.

Gencinden yaşlısına, kadınından erkeğine giderek daha çok insan dövme yaptırıyor.

USA’ da dövmesi olanların oranı 2008’ de yüzde 14 iken, 2012’ de yüzde 21’ e çıktığı biliniyor.

Üstelik sadece kol, bacak, omuz, sırt gibi görünen yerleri de değil, vücutların ‘güneş görmeyen’ bölgeleri de nasibini alıyor dövmeden.

Kimininki küçücük bir şekil.

Kimininki ise, rengârenk, kocaman bir tablo sanki.

Ejderhalar, denizkızları, tek gözlü korsanlar, yılanlar, kartallar, böcekler, laleler, güller mi istersiniz; ay-yıldızlar, gamalı haçlar, kılıçlar, palalar, tabancalar, toplar, tüfekler mi?

Akla hayâle gelecek gelmeyecek şekiller, harfler, yazılar ve neler neler.

İyi güzel de, kiminin modaya uymak, kiminin gerçekten süslenmek ve güzel görünmek, kiminin ise ilgi çekici ve farklı olmak için yaptırdığı bu dövmelerin hepatitten AİDS’e, alerjik reaksiyonlardan zehirlenmelere ve tümör oluşumuna kadar sağlığımız için çok ciddi zararları olduğu biliniyor.

Asıl zararlı olan kalıcı dövmeler

Dövmelerin, geçici ve kalıcı olmak üzere iki türü var.

Asıl tehlikeli olan kalıcı dövmeler ama Hint kınası gibi birkaç hafta sonra silinen geçici dövmelerin bile problem yaratabileceği unutulmamalı.

Deriden emilen her türlü boyanın alerjilerden zehirlenmelere kadar çeşitli komplikasyonlara yol açabilmesi her zaman mümkün.

Tıp dilinde ‘tatuaj’ ismiyle bilinen kalıcı dövmeler ise, dövme makinesi aracılığı ile yapılıyor.

Deriyi bir dakikada 3 bin kez delebilen bu aletlerin iğneleri ile boyalar deri altına işleniyor.

İşlem sırasında hem kullanılan alet ve iğneden ve hem de zerk edilen boyadan kaynaklanan çeşitli sağlık sorunları ortaya çıkabiliyor.

Bunların en sık görüleni ve en hafifi dövme işlemiyle ilgili ağrı ve kanamalar ile deride meydana gelebilecek lokal enfeksiyonlar.

Kullanılan boyaya alerjik olanları ise sıkıntılı günler bekleyebilir ve sorun dövmenin deriden uzaklaştırılmasını gerektirecek kadar da ciddi olabilir.

En önemlileri hepatit ve AİDS

Steril şartlarda yapılmayan dövmelerin en büyük sakıncası B ve C tipi hepatit, AİDS, tetanos, tüberküloz, frengi gibi kan yoluyla bulaşan hastalıklara yol açması.

FDA, son 6 ay içinde dört eyalette dövme yaptıran en az 22 kişiye ‘M. Chelonae’  isimli mikrobun bulaştığını bildirdi.

Verem ve cüzzamla aynı aileden olan bu mikrop, başta akciğerler olmak üzere eklemler, gözler ve diğer organlara yerleşiyor ve teşhisi de tedavisi de güç enfeksiyonlara yol açıyor.

Hepatit C hastalığının yayılmasında dövmelerin çok büyük rolü olduğu biliniyor.

Hepatit B virüslerinin iğne ve diğer aletlerde 2 aydan fazla süre yaşayabilmesi bulaşma riskini artırıyor.

Dövmeyi yapan kişinin hepatit B taşıyıcısı olması da bulaşmada rol oynayabileceğinden, dövmecilerin mutlaka hepatit B aşısı olmuş olmaları gerekiyor.

Mutlaka bilinmesi gereken bir özellik de, dövme yaptıran kişilerin bir yıl geçmeden kan vermelerinin hepatit bakımından risk oluşturması.

Kansere ihtimali de var

Dövme yapılan yerlerde, sarkoid, keloid, sedef, ışığa duyarlılık gibi çeşitli deri hastalıkları ve hatta selim ve habis tümörler gelişebiliyor.

FDA, özellikle siyah dövme mürekkebi içinde “cilt kanserini” tetikleyebilecek kurşun, nikel, titanyum gibi maddelerin yer aldığını bildiriyor.

Avrupa Birliği’nin dövmeyle ilgili sağlık raporuna göre Avrupa’da kalıcı dövmelerde kullanılan organik boyaların yüzde 40’ının onayı yok ve bunların yüzde 20’sinin içerisinde kanseri artıran kimyasallar var.

Uzmanlar bazı dövmecilerin otomobil boyası hatta yazıcı mürekkebi kullandığına dikkat çekiyor.

Üreticiler boyaların içindeki maddelerin bitkisel esaslı ve zararsız olduğunu savunuyor ve ticari sır gerekçesiyle boyaların içindeki kimyasalları açıklamıyorlar.

Dövmesi olanların MR çektirmesi de sakıncalı

Son yıllarda tıpta çok kullanılan ve kısaca ‘MR’ diye bilinen manyetik rezonans isimli radyolojik inceleme yöntemi dövmesi olanlarda sakıncalı; çünkü, dövmede kullanılan boyada bulunan demir oksit gibi metal lifleri işlem sırasında şiddetli ağrılara yol açabildiklerinden, birçok kurum dövmesi olan hastalara MR çekmeyi reddediyor.

Ayrıca, dövme boyalarında bulunabilen nikel ve bakır gibi ağır metallerin toksik etkilere ve zehirlenmelere yol açabilmesi de ihtimal dâhilinde.

Gelelim neticeye

Dövme yaptıranlar bu işlemin risklerini de göze almalı.

Unutmayın ki, uygulayıcının eldiven giymesi, kullandığı araçları sterilize etmesi, iğneyi gözünüzün önünde açması ve gereçlerinin tek kullanımlık olması her zaman yeterli olmayabilir

Dövme yaptıranları dövecek hâlimiz yok.

Kaynak: http://www.hurriyet.com.tr/spor/futbol/26743573.asp

***

EK 1 (27.5.2024): Boyutu ne olursa olsun dövme yaptırmak lenfoma gelişme riskini %21 oranında artırıyor.

Kaynak: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2589537024002281

Makale: Tattoos as a risk factor for malignant lymphoma: a population-based case–control study

***

EK 2 (1.12.2025): Farelere siyah, kırmızı ve yeşil dövme mürekkebi uygulandığında, mürekkebin lenf nodlarına hızlıca yayıldığı ve makrofajlar tarafından emilerek akut enflamasyona (ilk 5 gün) yol açtığı, ardından kronik enflamasyon ve hücre ölümü döngüsüyle bağışıklık hücrelerini bozduğu gösterildi.

Mürekkep parçalanamadığı için lenf nodlarındaki makrofajlar uzun süre etkilenerek immün cevabın genel fonksiyonunu zayıflattı.

Dövmeden 2 gün (48 saat) sonra aşı uygulandığında: Dövme yapılan farelerde, aşıdan 10 gün sonra anti-RBD spesifik IgG antikor seviyeleri, dövmesiz kontrol grubuna kıyasla önemli ölçüde azaldı, IgM’ de ise fark gözlenmedi.

Bu etki, aşıyı dövmesiz diğer ayağa yapıldığında da devam ettiği için yerel (dövme mürekkebine bağlı) bir sistemik immün baskılanma olarak yorumlandı.

Dövmeden 2 ay sonra aşı uygulandığında: Benzer şekilde, tüm dövme gruplarında IgG cevabında uzun süreli azalma korundu. Makrofajlardaki spike protein ekspresyonu ve ko-stimülatör markerler (CD86, CD80, MHC-II) de azaldı; bu da kronik enflamasyonun aşı etkinliğini bozduğunu gösteriyor.

İnsan immün hücreleri üzerinde yapılan in vitro testler de benzer şekilde aşı cevabının zayıfladığını doğruladı.

Araştırmacılar, bu etkilerin insanlarda da geçerli olabileceğini ve dövme mürekkebinin uzun vadeli immün risklerini (örneğin kanser veya otoimmün hastalıklar) daha fazla çalışmaya ihtiyaç duyduğunu vurguluyor.

Kaynak: https://www.pnas.org/doi/10.1073/pnas.2510392122

Makale: Tattoo ink induces inflammation in the draining lymph node and alters the immune response to vaccination

***

Siz de yorumunuzu paylaşın: