Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

Dikkat: Yazının sonunda ek var!

***

Doktorlara daha iyi sağlık hizmeti sunmaları için prim ödemek teoride mantıklıdır ama pratikte işe yaramıyor.

Ekonomistler bu tür mali teşviklerin doktorları performanslarını iyileştirmeye ve gelirlerini artırmaya motive ettiğini savunuyor. Teoride bunun hasta sonuçlarını iyileştirmesi gerekir. Ancak uygulamada, performans için ödeme basitçe işe yaramıyor.

Daha da kötüsü, çalışmalar doktorlara eğitimini aldıkları işi yapmaları için ekstra para vermenin hastaların sağlığına zarar verecek şekilde geri tepebileceğini ortaya koyuyor.

USA’ da sağlık hizmetlerine harcanan para her sene artarken hizmet kalitesi aynı oranda artmıyor hatta daha da kötüleşiyor.

Ekonomistlere göre bu tür finansal teşvikler doktorların performansını ve gelirlerini artırıyor.

Teoride bunun hastaları da olumlu etkilemesi beklenir ama performansa göre ödeme pratikte işlemiyor; doktorlar performanslarını etkileyeceği kaygısıyla ağır hastaları tedavi etmekten kaçınıyorlar.

Doktorlar iyi hizmet sağlamak için ekstra ödeme yapılmasının işe yaramadığını gösteren araştırmalar var (2, 3, 4).

Gelelim neticeye

Bizde de performans sistemi var. Bundan doktorların memnun oldukları şüphesiz olmakla beraber bu uygulamanın hastalara ve sağlık sistemine ne kadar faydalı olduğu araştırılmalı ve tartışılmalıdır.

Kaynaklar:

1. http://www.vox.com/the-big-idea/2017/1/25/14375776/pay-for-performance-doctors-bonuses

2. https://www.cdc.gov/pcd/issues/2016/16_0133.htm

3. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19625717

4. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26547464

***

EK 1 (12.11.2024): Milletlerarası sistematik bir inceleme, olumlu etkilerinin olmamasının yanı sıra, performansa göre ödeme programlarının doktorları en ağır ve en maliyetli hastaları tedavi etmekten caydırmak gibi istenmeyen bir sonucu olduğunu ortaya koymuştur; en sağlıklı, aktif ve varlıklı hastaları seçmek için bir teşvik söz konusudur.

Hatta doktorların ağır hastaları tedavi etmekten kaçınmasına bile yol açabilir.

Kaynak: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23247940/

***

EK 2 (12.11.2024): Birleşik Krallık’taki bir performans karşılığı ödeme programı, aile hekimlerine yılda ortalama 40.000 dolar fazladan ödeme yapmasına rağmen bakımı iyileştirmekte başarısız olmuştur.

https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMsa055505#t=article

https://www.bmj.com/content/342/bmj.d108.long

***

Siz de yorumunuzu paylaşın: