Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

Sistemik lupus eritematozis (SLE) ya da kısa adıyla “lupus”, belirtileri birçok hastalığı taklit ettiği için teşhisi bazen senelerce gecikebilen oto-immün bir hastalıktır.

Birçok sistemi tutan hastalık alevlenme ve iyileşme dönemleriyle seyreder.

Lupus’ un sebebi belli değildir ve kesin bir tedavisi de yoktur ama belirtilerin ilaçlarla kontrol altına alınması, doku ve organ hasarının önlenmesi mümkündür.

Aşağıdaki 11 belirtiden en az 4’ üne sahip olanlara (aynı zamanda görülmesi de şart değil) lupus teşhisi konabilir.

Kelebek şeklinde kızarıklık

Yanaklar ve burnun etrafında kelebek şeklinde kızarıklık çok tipiktir.

Lupuslu hastaların yüzde 30’ unda görülen bu kızarıklık gül hastalığı ve başka deri hastalıklarında da görülebilir; tek başına teşhis için yeterli değildir.

Güneş ışınlarına hassasiyet

Güneş ışınları veya diğer tür ultraviyole ışınlara maruz kalmak deride kızarıklığı artırır; vücudun güneş görmeyen kısımlarında da yaralara, eklem ağrılara ve halsizliğe yol açar.

Sarışınlar daha fazla rahatsızlık duyar.

Ağız ve burunda yaralar

Lupusta, özellikle damakta yerleşen ağrısız, ağız yaralarına çok sık rastlanır. Benzer lezyonlar burun içinde de görülebilir.

Eklem şişmeleri

Ağrılı, sıcak, hassas ve şiş eklemler lupusu düşündürmelidir. Tek başına ağrı ve sertlik yeterli değildir ve mutlaka enflamasyon belirtileri bulunmalıdır.

En azından bilhassa küçük olan en az iki eklemin en az 6 hafta süreyle tutulması gerekir.

Kalp ve akciğer zarları tutulumu

Kalp ve akciğerleri çevreleyen zarların enflamasyonu yani perikardit ve plörit lupusun belirtisi olabilir ama daha çok viral enfeksiyonlara bağlı olduğu unutulmamalıdır.

Zar tutulumu kalp ve akciğer fonksiyonlarını çok fazla etkilemez ama öksürürken veya derin nefes alırken batar tarzda ağrıya sebep olur.

İdrar anormallikleri

İdrarda kan hücreleri ve protein bulunabilir ama bu böbrek taşları ve enfeksiyon gibi başka pek çok böbrek hastalığının da bulgusudur.

İdrar anormallikleri herhangi bir belirtiye yol açmamakla beraber protein kaybı fazla olduğunda ayaklarda ödem görülmeye başlar.

İleri dönemde böbrek yetersizliği gelişebilir.

Havale ve psikoz

Lupus, anksiyete, baş ağrısı ve görme problemleri gibi spesifik olmayan semptomlar dahil çok çeşitli beyin ve sinir sistemi belirtilerine sebep olabilirse de en tipikleri havale ve psikozlardır.

Kansızlık

Kansızlık lupusta çok sık görülür; bu demir eksikliğine bağlı bir kansızlık olabileceği gibi kırmızı kan hücrelerinin yıkımındaki bir artışla da ilgili olabilir.

Disk şeklinde kızarıklık

Yüzde, kafa derisinde ve boyunda daha çok görülen ve yerinde iz bırakan disk şeklinde kızarıklık lupus için çok tipiktir.

ANA testi pozitifliği

Taramalar için çok uygun bir testtir; negatif olması lupus ihtimalini dışlar ama pozitif olması fazla bir şey ifade etmez.

ANA testi pozitif olanların yüzde 95’ e yakınında lupus yoktur.

ANA yani anti-nükleer antikorlar vücut tarafından DNA ve hücre içindeki diğer maddelere bağlanmak üzere üretilen proteinlerdir ama bunların her zaman bunlara saldırması gerekmez.

Normal nüfusun yüzde 5’ inde ANA pozitifliği vardır ve bunların hiçbir hastalığı veya şikâyeti de yoktur.

Diğer antikor testleri

Anti çift sarmal DNA ve anti-Smith antikorları da bulunabilir ve hastada gerçekten lupus olmadıkça bunların pozitif olması mutat değildir.

Bunların teşhis değeri ANA testiyle beraber daha yüksektir.

Kaynak: http://www.health.com/health/gallery/0,,20468402,00.html#ad-6

Siz de yorumunuzu paylaşın: