HABERİNİZ OLSUN
ETİBBA DİYOR Kİ
DERDİME BİR ÇARE
TABİBAN-I CİHAN İÇÜN
BENİM ŞARKILARIM
ÇOCUKLAR MASKE TAKMAYA ZORLANMAMALIDIR
Dikkat: Yazının sonunda ek var!
***
İndependent Türkçe’ deki yazım:
Birçok ülkede hükumetler, yeterli bilimsel delil olmamasına rağmen okul çocuklarının burun ve ağızlarını maske ile kapatmalarını zorunlu kılıyor.
Mesela, ABD’de Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi (CDC) tam aşılanmamış 2 yaş ve üzerindekilerin tamamının kapalı mekânlarda maske kullanmalarını istiyor. 1
Bizde, eylül ayında yüz yüze eğitimin başlaması beklenen okullarımızda çocukların maske kullanmalarıyla ilgili henüz bir açıklama yapılmadı.
Gelin, hem yetkililerin hem sizlerin faydalanması için çocuklarda maske kullanımıyla ilgili bilimsel araştırmalara bir göz atalım.
Maskeler solunan havadaki karbondioksit miktarını kat be kat arttırıyor
Burun ve ağızın maske ile kapatılmasının solunan havadaki karbondioksiti arttırıp artırmadığı sorusuna cevap bulabilmek için yeni bir çalışma yapıldı. 2
6-17 arasındaki 20’si kız 25’i erkek sağlıklı ve gönüllü çocuklar üzerinde yapılan araştırmada, biri cerrahi diğeri filtreli (FFP2) olmak üzere iki tür maske kullanımında solunan havadaki karbon dioksit muhtevası ölçüldü.
Karbondioksit seviyelerini tespit etmek için önce yüz maskesi olmadan 3 dakikalık sürekli bir ölçüm yapıldı.
Her maske tipi için nefesle alınan ve verilen havada üçerden toplam 9 dakikalık karbon dioksit ölçümleri yapıldı.
Ortam havasının karbondioksit miktarı çoklu havalandırma yoluyla hacimce her zaman yüzde 0,1’in altında tutuldu.
Karbondioksit, cerrahi maske altında solunan havada 13,120 ppm ve filtreli maske altında solunan havada 13 910 ppm olarak ölçüldü.
En düşük karbondioksit seviyesine sahip çocuğun değeri, hacimce yüzde 0,2 (2,000 ppm) sınırından 3 kat daha fazlaydı.
Küçük çocuklar en yüksek değerlere sahipti.
Bu değerler, Alman Federal Çevre Ofisi tarafından kabul edilen en yüksek değerden 6 misli daha fazla idi ve bu değerlere 3 dakikalık ölçümlerden sonra ulaşıldı.
Karbondioksit değerleri kaç olmalı?
Açık havada karbondioksit muhtevası hacim olarak yüzde 0,04 yani 400 pm’dir.
Alman Federal Çevre Dairesi’ne (German Federal Environmental Office) göre kapalı yerlerde hacim olarak yüzde 0,2 veya 2,000 ppm sınır değerdir ve bunun üzerindeki seviyeler kabul edilemez.
Araştırmada, 7 yaşındaki bir çocuğun karbondioksit seviyesi 25,000 ppm ölçüldüğü, çocukların okullarda bu maskeleri normal şartlarda 120-390, ortalama 270 dakika taktıkları dikkate alındığında durumun ciddiyeti daha iyi anlaşılacaktır.
Çocukların şikâyetlerinin çoğu maskeden kaynaklanıyor olabilir
Araştırmacılar, çocuklar tarafından bildirilen şikâyetlerin çoğunun solunan havadaki yüksek karbon dioksit seviyelerinin sonuçları olarak değerlendirilebileceğini düşünüyor.
Bunun sebebi, nefesle verilen karbondioksiti kısa bir süre sonra toplayan maskelerin ölü boşluk hacmidir.
Bu karbondioksit temiz hava ile karışır ve maske altında solunan havanın karbon dioksit miktarını artırır.
Bu da karbondioksit yüksekliğine atfedilebilecek bozukluklara yol açabilir.
Son zamanlarda yapılan bir incelemede de, bu tür maskelerin olumsuz etkileri için yeterli delil olduğu sonucuna varılmıştır. 3
Ülkemizde salgından önce cerrahlar üzerinde yapılan bir çalışmada, ameliyat süresi uzadıkça oksijen satürasyonundaki düşmenin arttığı ve 35 yaşın üzerinde olan cerrahlarda oksijen satürasyonundaki azalmanın daha fazla olduğu gösterilmişti. 4
Uzmanlar, araştırmalarını “çocukların yüz maskesi takmaya zorlanmaması gerektiği” sözleriyle değerlendiriyorlar.
Virüs bulaşmasında en önemli etken virüs yükü, maske fark yaratmıyor
Erişkinlerin kapalı mekânlarda maske kullanmasının koruyuculuğu olmakla beraber virüs yükü ve solunan hava kalitesinin daha önemli olduğunu ortaya koyan araştırmalar da var.
Lancet‘de yayımlanan bir araştırmada da koronavirüslerin bulaşmasında en önemli etkenin indeks vakanın virüs yükü olduğu, maske kullanılması ve öksürme/hapşırmanın fark yaratmadığı gösterildi.
Araştırmaya göre semptomatik olanların virüs yükü daha fazla ve bunların temaslılarının kuluçka süreleri daha kısa. 5
Başka bir araştırmada da koronavirüs bulaşmasında en önemli etkenin iç mekân hava kalitesi olduğu, hasta bulaştırıcılığının bundan sonra geldiği sonucuna varıldı. 6
Maskelerin niteliği de önemli
Kanada Sağlık Bakanlığı’na bağlı olan Health Canada’dan yapılan açıklamada, ülkede grafen içeren maskelerin dağıtımı, üretimi ve ithalatının durdurulması istendi. Maskelerde bulunan “grafen” partiküllerinin solunması durumunda sağlık risklerinin ortaya çıkabileceğini belirten yetkililer, grafenin etkilerine yönelik araştırmalar sürerken ‘maskelerin piyasadan çekilmesi gerektiğini’ söyledi. 7
Antiviral ve antibakteriyel özelliklere sahip olduğu bildirilen grafenin solunmasının, hayvanlarda akciğer toksisitesine sebep olabileceğini kaydeden Health Canada, insanlar üzerindeki sağlık risklerinin henüz kesin olarak bilinmediğini aktardı.
Maske tasarımı, kullanım süresi ve malzemenin türü gibi değişkenlerin risk potansiyelini etkilediği ifade edildi.
Açıklamada, “Bu konuda kapsamlı değerlendirmeler tamamlanana ve grafen içeren maskelerin güvenilirliği tespit edilene kadar ihtiyatlı davranmalıyız” denildi.
Maskelerden, solunum cihazlarından ve ev yapımı maskelerden saçılan mikro (nano) plastik kalıntıların solunmasının değerlendirmesine ihtiyaç olduğunu bildiren çalışmaya da dikkatinizi çekmek isterim. 8
Çocuklarda, özellikle ilkokul ve aşağı yaşlarda maske neden sakıncalı?
PhD Korcan Ayata küçük çocuklarda maske kullanılmasının sakıncalarına değiniyor:
3-12 yaş arasındaki bir çocuk 12-18 yaş arası bir çocuktan ortalama iki kat daha sık nefes alıp verir. Bunun en büyük sebebi akciğer hacminin daha az olmasıdır.
Yetişkinlerde 300-500 mililitre olan soluma hacmi çocuklarda beden ağırlığı başına 5-8 mililitredir. Yani 25 kilo olan bir çocuk normal solunum yaptığında 125-200 mililitre hava alıp verir.
Bu çocuk maske taktığında, maske ve yüz arasında “ölü hacim” diyebileceğimiz bir boşluk oluşur. Dışarı verilen havanın bir kısmı burada kalır ve sonraki nefes alışta, gerisin geriye içeri alınır.
Küçük yaşlarda daha sık ve daha küçük hacimlerde soluma yapıldığı için, bu ölü alandaki havanın tazelenmesi kısıtlanır. Kısa bir kullanım süresi bile yeterli oksijen alınamaması durumu yaratabilir.
Bu yaştaki çocuklar etrafta gördüklerini taklit ettikleri için, rahatsız bile olsalar, gururla maskelerini takarlar. Küçük çocuklarınıza maske takmayın, taktırmayın.
Sağlık ve Milli Eğitim Bakanlıkları koordine etmeli. Ana ve ilkokulda maske takmaya gerek yok, “Grip/soğuk algınlığı olanlar gelmesin” demeleri gerekiyor.
Çocuklara zarar vermese bile, 40-50 kişinin dolduğu sınıfta o maskelerin işe yaramayacaktır. 9
Gelelim neticeye
Almanya’da geniş ölçekli bir ankette çocukların yüzde 68′ inin burun ve ağız maskeleri kullanırken sorun yaşadığı gösterildi. 10
Çocuklarda, bilhassa da küçük çocuklarda maske kullanımı kararlarının üzerinde dikkatle düşünülmesi gerekiyor.
Sınıfların ve okullardaki diğer kapalı mekânların havalandırılmasının maskeden çok daha önemli olduğunu düşünüyorum.
Kaynaklar:
- https://www.foxnews.com/health/cdc-schools-open-fall-masks-unvaccinated
- https://jamanetwork.com/journals/jamapediatrics/fullarticle/2781743
- https://www.mdpi.com/1660-4601/18/8/4344
- http://scielo.isciii.es/pdf/neuro/v19n2/3.pdf
- https://www.thelancet.com/journals/laninf/article/PIIS1473-3099(20)30985-3/fulltext
- https://journals.sagepub.com/doi/full/10.1177/0022034520940288
- https://www.gazeteduvar.com.tr/kanadada-grafen-iceren-maskeler-yasaklandi-saglik-riski-olusturabilir-haber-1518126
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7537728/
- https://twitter.com/korcanayata/status/1325761276203716612
- https://www.researchsquare.com/article/rs-124394/v1
Makale: Experimental Assessment of Carbon Dioxide Content in Inhaled Air With or Without Face Masks in Healthy Children
***
EK 1 (17.7.2021): Makalenin geri çekildiği bildirildi. Çocukların maske takmasını gene de faydalı bulmuyorum.
The Research Letter, “Experimental Assessment of Carbon Dioxide Content in Inhaled Air With or Without Face Masks in Healthy Children: A Randomized Clinical Trial,” by Harald Walach, PhD, and colleagues published online in JAMA Pediatrics on June 30, 2021,1 is hereby retracted. Following publication, numerous scientific issues were raised regarding the study methodology, including concerns about the applicability of the device used for assessment of carbon dioxide levels in this study setting, and whether the measurements obtained accurately represented carbon dioxide content in inhaled air, as well as issues related to the validity of the study conclusions. In their invited responses to these and other concerns, the authors did not provide sufficiently convincing evidence to resolve these issues, as determined by editorial evaluation and additional scientific review. Given fundamental concerns about the study methodology, uncertainty regarding the validity of the findings and conclusions, and the potential public health implications, the editors have retracted this Research Letter.
***
EK 2 (1.10.2021): ÖZCAN YÜCEL “Çocuklara okulda maske takmaya zorlamanın ardında bilim yok. Ne kadar saçma, yararsız ve hatta zararlı olduğunu aşağıdaki yazı dizisinde bilimsel makaleler kaynak gösterilerek verilmiş.”
K: https://twitter.com/drozcanyucel/status/1443415614132039685?s=20
***
EK 3 (12.11.2021): NEVA ÇİFTÇOĞLU BANES “Insanlarin artik ruh hastasi olmaya basladiklari bir gercek. USA Colorado ogretmenleri cocuklarin maskelerini yuzlerine iyice bantlamadan sinifa almayacaklarini soyluyor. Aileler sorusturma aciyor. Sonuc hala bilinmiyor ama TV haberlerine gore ogretmenler bantlamada israrli.”
Kaynak: https://twitter.com/NevaCiftcioglu/status/1458935327473782789?s=20
***
EK 4 (8.1.2022): Yeni CDC Kılavuzu.
Kaynak: https://twitter.com/drahmetrasim/status/1479828313564712960?s=20
***
EK 5 (23.3.2022): Okullardaki maske yönergelerinin, daha düşük SARS-CoV-2 ensidansı veya bulaşması ile ilişkili bulunmaması maskelerin korunmada etkili olmadığını gösteriyor. Bunun yerine, okula devam eden çocuklar için bulaşma riskini açıklamada en önemli faktör yaşa bağlıydı.
Kaynak: https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=4046809
Makale adı: Unravelling the Role of the Mandatory Use of Face Covering Masks for the Control of SARS-CoV-2 in Schools: A Quasi-Experimental Study Nested in a Population-Based Cohort in Catalonia (Spain)
***
EK 6 (6.4.2022): HALUK VAHABOĞLU: AİLE KARARI; MASKE TAKMAYACAK Okul idaresi Şehit Yunus Uğur Orta Okulu’nda maske takmayan 11 yaşındaki bir kız öğrenci için iki kez polis çağırdı! TİVİTİNE CEVABEN: “Bu kafalara çocuk emanet edilir mi? Çocuk hasta değil, ailesi maske takmasını istemiyor. Sağlıklı insanların maske takmasını gerektirecek hiç bir kanıt yok (zaten kimse için de yok ya) Ne oluyor bunlara Müdür değil bekçi Murtaza”
Kaynak: https://twitter.com/HalukVAHABOLU/status/1511774030927437832?s=20&t=FdCmKPHhVIK0zFjAQuBG2Q
***
EK 7 (12.4.2022): NEVA ÇİFTÇİOĞLU “Azcık azcık doğru yolu bulmaya başladı Dr. Gandhi hanım. Maskenin işe yaramadığından bahsetmeye başlamış! Yakında bu aşılar konusunda da hemfikir olacağız kesin! Çok saygı duyduğum arkadaşları 2 yıl kaybedip bulmak da mutluluk oldu iyi mi? Allah fakiri böyle sevindiriyor!”
Kaynak: https://twitter.com/NevaCiftcioglu/status/1513638925239267332?s=20&t=EEz3q4FQw1LayQG-e7c_YQ
***
EK 7 (2.6.2022): Burun ve ağız maskesi takan çocuklarda karbondioksit kabul edilebilir güvenlik seviyelerinin üzerine çıkıyor.
Deneysel verilerimize göre, çocuklarda solunan havadaki karbondioksit muhtevasının, maskenin cerrahi veya FFP2 olmasından bağımsız olarak ortalama 13.000 ila 13.750 ppm’ye yükseldiğini tespit ettik. Bu, kabul edilebilirlik sınırı olarak kabul edilen 2.000 ppm seviyesinin ve kapalı odalarda hava için normal olan 1.000 ppm’nin çok ötesindedir. Ölçümler yalnızca kısa bir süre sonra fiziksel efor sarf etmeden önce yapıldığı için bu tahminler oldukça düşüktür. Karar vericiler ve mahkemeler, enfeksiyonlarla mücadele için kurallar ve rehberlik oluştururken bunu dikkate almalıdır.
Kaynak: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S001393512200891X
Makale adı: Carbon dioxide rises beyond acceptable safety levels in children under nose and mouth covering: Results of an experimental measurement study in healthy children
***
EK 8 (1.2.2023): Physical interventions to interrupt or reduce the spread of respiratory viruses.
We included 11 new RCTs and cluster‐RCTs (610,872 participants) in this update, bringing the total number of RCTs to 78. Six of the new trials were conducted during the COVID‐19 pandemic; two from Mexico, and one each from Denmark, Bangladesh, England, and Norway. We identified four ongoing studies, of which one is completed, but unreported, evaluating masks concurrent with the COVID‐19 pandemic.
Many studies were conducted during non‐epidemic influenza periods. Several were conducted during the 2009 H1N1 influenza pandemic, and others in epidemic influenza seasons up to 2016. Therefore, many studies were conducted in the context of lower respiratory viral circulation and transmission compared to COVID‐19. The included studies were conducted in heterogeneous settings, ranging from suburban schools to hospital wards in high‐income countries; crowded inner city settings in low‐income countries; and an immigrant neighbourhood in a high‐income country. Adherence with interventions was low in many studies.
The risk of bias for the RCTs and cluster‐RCTs was mostly high or unclear.
Kaynak: https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD006207.pub6/full
***
Onlar kimi dinleyeceklerini gayet iyi biliyorlar efendim. Siz boşuna nefes tüketmeyin.