Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

Dikkat: Yazının sonunda ek var!

***

Koronavirüs salgını, toplumda aşılar hakkında çok farklı düşünenler olduğunu bir kere daha gözler önüne serdi.

Bir uçta aşıları “ölümüne” savunanlar, bir uçta tüm aşılara “külliyen” karşı çıkanlar var.

Her ikisi de kendinden olmayanı diğer uç grupta kabul ediyor, kendi dışındakilere hayat hakkı tanımıyor.

Bir de bu uç grupların arasında kalan gruplar ve zaman zaman grup değiştirenler de var.

Gelin şimdi bunlara bir göz atalım.

Aşı amigoları, sadece koronavirüs aşılarını değil tüm aşıları canla başla savunur, bunlar hakkında en küçük bir tenkide bile hiddetle hatta şiddetle karşı çıkarlar. Bunlar üzerinde aşı yazan her şeyi dokunulmaz, kutsal görürler.

Aşı meftunları, aşıların etkinlik ve emniyetlerinin ispatlanmış olması gerektiğini kabul etmekle beraber bunu her zaman şart koşmazlar, aşıların tartışılmasına iyi gözle bakmazlar. Bilimsel takıldıkları görüntüsü verirler ama işlerine gelmeyen verileri görmezden gelirler.

Aşı kabulcüleri, belirli aşıların şahsi ve toplumsal sağlık için çok önemli olduğunu bilirler ama aşıların koruyuculukları ve bilhassa da emniyetlerinin şüpheye yer bırakmayacak şekilde ispatlanmış olmasını isterler. Bunlara göre aşılar asla ticari bir ürün olamaz.

Aşı çekimserleri, aşıların faydasına inanan ama buna rağmen yaptırıp yaptırmamakta tereddüdü olan yani iki arada bir derede kalan, aşı yaptırmadığında da yaptırdığında da tam huzurlu olmayanlardır.

Aşı muhalifleri, genel olarak aşıların çoğuna karşıdırlar ama zorda ve mecbur kaldıklarında belirli aşılar için istemeyerek de olsa fikir değiştirebilirler.

Aşı karşıtları, her türlü aşıya karşı çıkar, bunların sinsi bir oyunun aracı olduğuna inanır ve “istisnasız” her aşıyı reddederler, belirli aşıları kabul etmeleri bile neredeyse imkânsızdır. Bu karşıtlığın çok farklı sebepleri vardır.

Aşı milliyetçileri, aşıları üreten ülke veya şirketlere göre değerlendirirler, kendi milliyetleri veya dünya görüşü dışındaki üreticilerin aşılarına şiddetle karşı çıkarlar. 

Aşı histerikleri, “aşı olmayanları” suçlayarak ve aşağılayarak aşıları savunduklarını sanırlar ama bunlar aşı uygulamalarına aşı karşıtlarından daha çok zarar veririler ve üstelik de bunun zerre kadar farkında değillerdir.

Gelelim neticeye

Aşılara farklı yaklaşımların bilimsel olarak değerlendirmesi ve Sağlık Bakanlığı’ nın politikalarının bu verilerin ışığında oluşturulması gerekiyor.

Aşı amigolarının da aşı karşıtlarının da fikir değiştirmeleri ve ikna edilmeleri mümkün değildir.

Her ikisi de kendinden olmayanı diğer uç grupta kabul eder, kendi dışındakilere hayat hakkı tanımaz.

Bu uç gruplar dışında “geçişgenlik” mümkündür.

Her bir grup içinde alt gruplar da tanımlanabilir.

Peki, siz hangi gruptansınız?

***

EK 1 (19.4.2021): Korcan Ayata: Eskiden aşı karşıtları ve aşı taraftarları vardı. Şimdi bu gruplara benim “Aptal aşıcılar” olarak adlandırdığım grup eklendi. Bu grup her şeyin aşılarla, aşı pasaportlarıyla çözüleceğini zannediyor. Gelecekteki aşılama çalışmalarına en büyük zararı da bu aptal aşıcılar verecek.

Kaynak: https://twitter.com/korcanayata/status/1384192173545906183?s=20

***

EK 2 (18.5.2021): COVID-19 aşıları, 2020’nin sonlarında ve 2021’in başlarında dünyanın dört bir yanındaki ülkelerde uygulanmaya başladı. Türkiye’de olduğu gibi bir çok ülkede de sağlık çalışanları aşı sırasının ilk başında yer aldı. Bir çok çalışmada halka yönelik aşı tereddütlerinin araştırması yapılırken, sağlık çalışanları arasında aşı tereddütü ile ilgili çalışmalar kısıtlı kaldı.

Yeni yapılan bir araştırmada ise sağlık çalışanları arasında COVID-19 aşı tereddütüne ilişkin yayınlanmış kanıtların dünya çapında kapsamlı bir değerlendirmesini yapıldı. Araştırmada sağlık çalışanlarında dünya çapında COVID-19 aşılama tereddütünün yaygınlığı % 4,3 ile% 72 arasında değiştiği gzölendi. Ortalama olarak bu rakamın %22.51 olduğu saptandı.

Çalışmaların çoğu, sağlık çalışanlarında COVID-19 aşılama tereddütlerinin en önemli nedenleri olarak aşı güvenliği, etkinliği ve potansiyel yan etkiler hakkında endişeler buldu. Düşük eğitim seviyesine sahip genç kadın sağlık çalışanlarının aşı konusunda tereddüt etme olasılığı daha yüksek bulundu. Çalışmaların çoğu aynı zamanda erkek, hasta bakan, ileri yaştaki ve doktora derecesine sahip bireylerin (yani doktorlar) COVID-19 aşılarını kabul etme olasılıklarının daha yüksek olduğunu buldu.

Düşük eğitim düzeyine sahip sağlık çalışanlarının, sosyal medyada ve başka yerlerde yanlış bilgilendirilmeye karşı daha savunmasız olabileceği belirtilen araştırmada, bazı katılımcılar COVID-19’un var olup olmadığı veya bunun ciddi bir hastalık olduğuna inanmadıkları konusunda şüphelerini dile getirdi.  COVID-19 ile enfekte olma riskinin daha yüksek algılanması, hastalara doğrudan bakım ve grip aşısı geçmişi gibi faktörlerin de COVID-19 aşılama olasılığını artırdığı bulundu.

Araştırma sonucunda “Sağlık çalışanlarında COVID-19 aşısı tereddütlerinin yüksek yaygınlığı göz önüne alındığında, bu bireylerde COVID-19 aşılama alımını artırmak için klinik çalışanlara yönelik talimatların yanı sıra iletişim ve eğitim stratejileri dikkate alınmalıdır” denildi. Diğer taraftan ABD’de Kaiser Aile Vakfı (KFF) ve Washington Post’un 1.327 sağlık çalışanına yaptığı ankete göre, Mart ayı başlarında yalnızca % 52’si en az bir doz aldığını söyledi. Ankete katılanların % 18’i aşı olmayı planlamadıklarını söylerken, % 12’si kararsız olduğunu söyledi.

Kaynak: https://www.medimagazin.com.tr/guncel/genel/tr-saglik-calisanlarinin-asi-tereddutu-incelemesi-kimler-daha-cok-asi-tereddutu-yasiyor-11-681-95633.html

Kaynak: https://link.springer.com/article/10.1007/s10900-021-00984-3

***

EK 3 (2.1.2022): Avcılar’da aşı için mesainin başlaması gerektiği söylenen kişi doktora saldırmış. Demek ki “aşı sabırsızı” denmesi gereken bir grup da varmış.

Kaynak: https://www.indyturk.com/node/454681/haber/avc%C4%B1larda-a%C5%9F%C4%B1-i%C3%A7in-mesainin-ba%C5%9Flamas%C4%B1-gerekti%C4%9Fi-s%C3%B6ylenen-ki%C5%9Fi-doktora-sald%C4%B1rd%C4%B1

***

EK 4 (30.8.2022): SONER YALÇIN “Soner Yalçın: 20. yüzyılın başında dünyanın en büyük zengini Rockefeller aşı işine başlamış, 21. yüzyılın başında dünyanın en büyük zengini Bill Gates aşı işine devam ediyor Sadece bu bile bir şüphe doğurmuyor mu?” #TTBKapatılsın

 Kaynak: https://twitter.com/sadecetasavvur/status/1564363955686064131?s=20&t=QDUwMUpqtUq_RdYUl9zCOQ

***

EK 5 (14.8.2024): Gerçek anlamda “aşı karşıtı” ve “doktor düşmanı” bulmak istiyorsunuz, doktor kılıklı ilaç mümessillerine ve onların özellikle pandemi sürecinde insanlara yaptıkları aşağılayıcı ve baskıcı muameleye bakın. İşte bu yüzden doktorlara ve aşılara olan güven dibe vurdu.

ABD’de 443 bin kişi üzerinde yapılan araştırmaya göre, 2020 Nisanında doktorlara ve hastanelere olan güven %71.5 iken, bu oran Ocak 2024’te 40.1 ‘e düştü.

Bu düşüşün benzerinin Türkiye’de de yaşandığına emin olabilirsiniz.

“Gel seni de entübe edelim, he he” diye tepki koyan ergen acil serviscisinden; çok saygılı bir şekilde aşıları sorgulayıp fikrini soran takipçisini aşağılayarak bloklayan agresif teyzelere kadar herkesin bu güven çöküşünde rolü var.

Tabi umurlarında değil; çünkü onlar Pfizer gibilerden beslenmeye devam edecekler ta ki bir gün şişman kadın şarkısını söyleyinceye dek.

JAMA: ABD’li yetişkinlerle yapılan bu anket çalışması, Kovid-19 salgını sırasında hekimlere ve hastanelere olan güvenin azaldığını gösteriyor. Düşük güven seviyeleri aşı yaptırma ihtimalinin azalmasıyla ilişkili olduğundan, güvenin yeniden tesis edilmesi bir halk sağlığı zorunluluğu olabilir.

Kaynak: https://jamanetwork.com/journals/jamanetworkopen/fullarticle/2821693

Makale: Trust in Physicians and Hospitals During the COVID-19 Pandemic in a 50-State Survey of US Adults

Kaynak: https://x.com/acikistihbarat/status/1823467945651265931

***

Yazı için 5 yorum yapılmış:

1. Levent dedi ki:

   01 Ocak 2021, 16:18

   Sınıflamayı beğendim. Bir de aşı şakşakçıları diye bir grup var. Yani her aşıyı alkışlayanlar

2. Ali Remzi dedi ki:

   01 Ocak 2021, 22:51

   Sen hangi gruptansın Ahmet Bey yazmamışsın ama ben söleyim. Sen aşı kabulcüsün bildim mi

3. Mustafa dedi ki:

   02 Ocak 2021, 15:25

   Hocam hani bir deyim var ya “Ne sağcıyız ne solcu futbolcuyuz futbolcu”. Aynen aşı konusunda ortadayız. Gol atamıyorsak bari gol yemeyelim diyerek orta sahada top çeviriyoruz.

4. Mustafa dedi ki:

   04 Ocak 2021, 23:50

   Aşı manyağı olmak ya da olmamak!

   https://www.yenicaggazetesi.com.tr/asi-manyagi-olmak-ya-da-olmamak-57886yy.htm

5. Hüseyin Tatlısu dedi ki:

   20 Nisan 2021, 20:42

   Hocam, siz aşı yaptırdınız mı, pardon, belki yazdınız, ben kaçırmış olabilirim…

Siz de yorumunuzu paylaşın: