“Sanal hasta” uygulaması, çoktandır “sanal doktor” uygulamasına geçilmiş olan modern tıp çağında aslında geç kalmış bir yaklaşımdır. Hastalar senelerdir el değmeden muayene ediliyor. Neredeyse muayeneye yeltenen doktor “tacizle” suçlanacak, o kadar yani. Yakında “internet” üzerinden hasta muayenesi de başlar, şaşırmayın.

Malatya İnönü Üniversitesi’nde aynı anda beş karaciğer nakli yapıldığını ispatlamak için Sağlık Bakanlığı’ndan gözlemci ve noter çağırılmasını ben de çok yersiz ve yakışıksız buldum. Organ nakilleri ve ameliyatlar aynı anda yapılma sayıları ile değil, başarılı olmaları ve komplikasyon oranlarının düşüklüğü ile değer kazanır.

Golleri “binlerce alkış” alan Maradona, Hagi vb “süper futbolcuların” teknik direktörlüklerinin fiyaskoyla sonlanması gibi, araştırmaları “binlerce atıf” alan “süper bilim adamlarının” halk sağlığına katkıları da aynı akıbeti paylaşabiliyor. Jaime Raúl Molina adında Panama’ lı bir avukat “Doktorlar bilim adamı değildir” demiş. Doğru söylemiş.

Hastayı adam gibi dinlemenin, sorgulamanın ve muayene etmenin yerini hiçbir ileri teknolojinin alamayacağını bilenlerin olması ne kadar güzel. Modern tıbbın babalarından Sir William Osler “Teşhisi doktor koymaz, hasta kendini anlatır” der. Dr. Abraar Karan da diyor ki: Vakaların çoğunda doğru soruları sormak ve dikkatle dinlemek bilgisayarlı tomografi veya ultrasondan daha fazla bilgi verir.

Tıbbın bir numaralı temel kitabı “Harrison’ s Principles of Internal Medicine”’ nin yazarlarının endüstriden aldıkları 11 milyon $’ dan fazla parayı açıklamadığı belirlendi. Harrison gene de değerli bir kitaptır, tabii ki sadece endüstrinin menfaati için yazılamamıştır ama sinek küçük (!) de olsa mide bulandırıyor.